Sizler için araştırdık cumhuriyet ne demektir ve bu arada cumhuriyet nedir kısaca özet bilgi aktarıyoruz.
Cumhuriyet, devleti yöneten ve halkı temsil eden isimlerin belli seçim dönemlerinde halkın verdiği oylarla başa geldiği “yönetim şekli”dir.
Bu yönetim şekli sayesinde mutlak hakimiyet ve veraset yöntemini ortadan kaldırılmıştır.
Bu yönetim şeklinde halkın isteyerek meclise soktuğu kişileri zamanla istememesi durumunda yönetime soktuğu gibi yönetimden de seçim dahilinde alabilir. Bu sadece halkın arzuları yöneticilerin keyfiyetlerinin önüne geçmiştir. Yani bir nevi, devlet halk iradesi ile yönetilir.
Cumhuriyet sisteminde bu nedenle, yöneticiler halka karşı bir sorumluluk taşır. Yöneticiler; tebaa yani kul değil vatandaş konumuna girer.
Yöneticiler “hükümdarlık sisteminde tebaa diğer adıyla hükümdarın kulu konumundaydı.
“Tebaa” diğer adıyla “kul”, hükümdarın emirlerine istisnasız itaat etmeliydi.
“Tebaa” veya “kul” hükümdarı seçimle değiştiremeyeceği için, hükümdar “tebaa”ya karşı bir sorumluluk taşımak zorunda değildi.
Türkiye’de Cumhuriyet Nasıl İlan Edildi?
Türkiye’de, 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edilmiştir; fakat aslında 23 Nisan 1920 tarihinden itibaren, Cumhuriyet yönetiminin alt yapısı atılmaya başlanmıştır.
23 Nisan 1920’de “egemenliğin kayıtsız şartsız ulusa ait olduğu” belirtilmiş ardından bu yeni düzenin kurulması için hızla çalışmalar yapılacaktır.
1922 yılında bu çalışmalar doğrultusunda Padişahlık ve Saltanatın hukuken kaldırılmıştır. Önce TBMM, 1 Kasım 1922 gecesi almış olduğu karar doğrultusunda, “Halifelik”le “Saltanatı” birbirinden ayırmış ve Saltanatı tamamen kaldırmıştır.
Halifeliğin kaldırılmasına daha vakit vardır. Bu süreçte Vahdettin İngiltere’ye sığındığı için yerine, Abdülmecit Halife olmuştur.
Cumhuriyet’in ilânı edilmesiyle artık halifeliğinde kaldırılması zamanı gelmiş ve bu yönde hazırlıklar başlatılmıştır. Ardından 3 Mart 1924 tarihinde de Halifelik tamamen kaldırılmıştır.
Bunlar Türkiye Cumhuriyetinin kaderini bağlayan aşamalardır.
Cumhuriyet yönetimi ile Türkiye Hukuk devleti statüsü kazanmıştır.
“Cumhuriyetçilik” Ne Anlama Gelir?
Devletin bir kişinin mutlak hakimiyeti çerçevesinde yönetilmemesi ve bu yönetimin hep bir ailenin nesillerinin elinde bulunmasına son veren; bunlar yerine halkın devlet yönetiminde söz hakkı sahibi olduğu bir ilkeye “cumhuriyetçilik” denir.
Atatürk, cumhuriyetçiliği,hükümdarlık ve saltanatı kaldırılmasında rol oynayan bir yönetim biçimi olarak nitelendirmemiş; Ülkeyi demokrasi ışığıyla aydınlatan bir anlayış olarak kabul etmiştir.
