Anasayfa » BİLGİ ANSİKLOPEDİSİ » İPEK BÖCEĞİ MUCİZESİ…

İPEK BÖCEĞİ MUCİZESİ…

İpek böceği nasıl bir hayvandır? İpek böceğinin özellikleri, ipek böceğinin hayat döngüsü, ipek üretmesi hakkında bilgi.

İpek Böceği; Bir çeşit kelebeğin tırtılıdır. İpek böceği kanadları pullu böcekler sınıfındandır Dut yaprağıyla beslenir. İpek böceği kelebeklerinin dişisi, yaz başlarında 500 kadar yumurta yapar. Yetiştiriciler bu yumurtaları toplayarak gelecek bahara kadar soğuk bir yerde saklarlar. Öte yandan, yumurtlayan kelebek 3-4 gün sonra ölür.

Baharda beyaz dut ağaçlarının yapraklarında ilk yapraklar görünmeye başlarken, yetiştirici, yumurtaları sakladığı yerden çıkararak, özel kuluçka makinelerine koyar. Yumurtalardan küçücük kurtçuklar çıkar. Bunların kalınlığı hemen hemen saç kılı kadardır, uzunlukları da yarım santimden küçük olur.

Tırtıllar yumurtadan çıkınca yetiştiricinin asıl işi başlar. Çünkü bunların müthiş bir iştahı vardır. Durmadan taze dut yaprağı taşımak gerekir. Tırtılların büyüme zamanı bir yetiştirme merkezine gidilirse yaprakların yenmesinden doğan seslerin her yanı kapladığı görülür. Bu devre içinde tırtıllar her gün kendi ağırlıkları kadar yaprak yer. Büyümeleri de yemeleri gibi hızlı olur. İpek böceği tırtılları o kadar çabuk büyür ki, büyüme süresi içinde dört defa deri değiştirmek zorunda kalır.

Yumurtadan çıktıktan 5 hafta sonra tırtılların kalınlığı yarım santimi geçer, uzunlukları da 7,5 cm. yi bulur. Bu tırtılın vücudu 12 bölüme ayrılmıştır, 3 çift ayağı vardır. Ayrıca, vücudunun arka tarafında 5 çift çengelli, ayak gibi, et çıkıntısı bulunur.

İyice büyümüş olan ipek böceği artık kozasını yapacak çağa girmiştir. Günün birinde başını havaya kaldırıp ileri geri sallayarak kozasını yapmaya elverişli bir dal parçası aramaya başlar. Bunu gören yetiştirici hemen böceği alarak kozasını yapacağı özel yere koyar. Burada her tırtılın bir hücresi vardır. Hücreye konan tırtıllar kozalarını yapmaya başlar.

İpek böceğinin vücudundaki iki bez yapışkan bir sıvı meydana getirir. Zamk gibi bir şey olan bu sıvı hayvanın üst dudağındaki delikten iplik halinde dışarı çıkar, havayla karşılaşır karşılaşmaz donar. İşte ipek budur.

imagesTırtıl önce kozasının dış kısmını yapar. Ondan sonra kendi vücudunun etrafını sarmaya koyulur. Sarma işi ilerledikçe hayvan küçülür, küçülür, sonunda kozanın içinde görünmez olur.

Koza olduğu gibi bırakılacak olursa tırtıl 2-3 hafta içinde kelebek haline gelir, kozayı delerek çıkar. Yetiştiriciler buna imkân vermezler. Kozaları ya sıcak suya atarak, ya da kızgın buhara tutarak kurtçuğu öldürürler. Ancak, gelecek mevsim için yumurta yapmak üzere bir miktar koza ayrılır. Bundan çıkan kelebekler yeniden yumurta yapar.

İPEK 

ipekböceğinin ürettiği yumuşak, parlak bir liftir. İpekböceği bir tırtıldır ve bu lifi kendine koza örmek için üretir. İnsanlar bu liften iplik yapar ve kumaş dokurlar.
İpek çok sağlamdır. Boyanınca da çok gösterişli olur. Bazen ipeğe başka lifler karıştırılarak döşemelik ve perdelik kumaşlar yapılır. İpek dokumacılığı bundan 4.600 yıl önce ÇİN ‘de başladı.16.yüzyıl ile 20.yüzyıl arasında İtalya ve  Fransa’da büyük gelişme gösterdi. İpek en çok dut ipekböceğinden elde edilir. Bu böceğin dişisi 200-500 yumurta bıraktıktan sonra ölür. Yumurtalardan çıkan minik tırtıllar dut yaprağıyla beslenir. Hızla büyüyerek 20-30 günde 7-8 santimetreyi bulur. Büyümesi tamamlanınca yemeyi bırakır ve incecik ipek liften çevresine bir koza örer. İnsanlar ipek elde etmek için üretme çiftliklerinde ipekböcekçiliği yaparlar. Kozaların ipeği elle ya da makinelerle çözülerek çile haline getirilir. Bir kozadan 450 ile 900 metre arasında kesiksiz iplik çıkabilir. Bu iplikler tezgahlarda dokunarak kumaş yapılır.

İpekböceği yumurtaları kış boyunca 10°C sıcaklıkta, kuru ve havadar bir yerde muhâfaza edilir. İlkbahar gelince, sıcaklığı kademeli olarak 23°C’ye çıkarılan bir odaya yerleştirilirler. İpekböceği larvası 10 gün içinde yumurtadan çıkar. Bundan sonraki 25-35 günlük larva döneminde 4 defâ deri değiştirir. Her deri değiştirirken 24 saatlik uykuya yatar. Dut yaprakları ile beslenen ipekböcekleri, deri değiştirmelerini tamamladıktan sonra artık bir şey yemezler ve koza örerler. Koza üç günde örülür. Bu günlerde sıcaklık 24°C, nisbî nem % 65 civârında olmalıdır. Hava da temiz olmalıdır. Örülen kozalar, kalite, büyüklük ve renklerine göre sınıflandırılırlar.
İpekböceği tırtılı, kozasını ördükten sonra krizalit hâline gelir. 13-20 günlük bu devre içinde, iki defâ daha deri değiştirip kelebeğe dönüşür ve salgıladığı bir madde ile kozanın bir ucunu yumuşatıp delerek dışarı çıkar. Çıkan kelebekler yumurta bırakırlar. Kozaların delinerek arızalanması istenmediği için koza içindeki krizalit, kelebek hâline gelmeden, güneş ışığı, fırın, su buharı veya kuru sıcak hava ile öldürülmektedir.
500-600 adet koza bir kilo gelir. Yaklaşık olarak 10 kg kozadan bir kilogram ipek elde edilir.
Kozalar, filatür fabrikalarında, kaynama noktasına yakın sıcaklıktaki su kazanları içine konur. Bu kozalardan birkaç ipek teli bir arada çekilerek çıkrıklara sarılır. Böylece ham ipek elde edilir. Kaliteli bir kozadan 365-730 metre ipek teli çekilebilmektedir.
İmâlatta kullanılan ipek üç çeşittir: 1) Birçok ipek tellerinin birleştirilmesiyle elde edilen ipek ipliği. 2) İpek ipliğinin bükülmesi ve bunların da birleştirilmesiyle elde edilen bükülmüş ipek. 3) Çok hafif şekilde bükülmüş ibrişim.
İpek ve ipekçilik eskiden beri doğuda yaygın olarak bilinmektedir. Avrupa’da ise ipek, asırlar boyunca, ağaçta yetişen veya ağaç kabuklarının içinden elde edilen bir madde olarak biliniyordu. Osmanlılarda ipekli dokumacılık 16. asırda en parlak devrini yaşamıştır. Başta Bursa olmak üzere İstanbul,Edirne, Denizli, İzmir ve Konya gibi şehirlerde ipekli dokumacılık gelişmişti. Bugün de yurdumuzda Bursa, ipekçiliğin merkezidir.
Dünyâda ise en çok koza yetiştirilen memleketler Japonya, Çin ve İtalya’dır.

“İPEK BÖCEĞİ MUCİZESİ…” üzerine 5 yorum

  1. 5557376749 bizim böcekler yumurtladılar ama içinden tırtıl çıkarmı bilmiyorum,ulaşırsanız yumurtalardan birazını yollayayım

    Yanıtla

Yorum yapın