Şeyhyhülislam ya da Şeyh-ül İslam dinsel konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse anlamına gelir. Osmanlı Devleti zamanında şeyhülislam dinsel konularda en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisiydi. Gerektiği zaman dinsel sorunlarla ilgili görüşlerini fetva yayınlayarak açıklardı. Bu fetvalar kanun niteliği taşırlardı. 1920 yılında Ankara’da kurulan Meclis Hükümetinde bu makam Şeriye ve Evkaf Vekaleti adıyla “Bakanlık” olarak yer aldı. Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonr
Türkçe
İngilizce
ŞEYHÜLISLAM (türkçe) anlamı
1. osmanlı ımparatorluğu’nda
2. kabinede sadrazamdan
3. sonra yer alan ve din işlerine bakmakla birlikte dünya işlerine de din bakımından karışan üye.
Şeyhülislam hakkında bilgiler

Şeyhülislam Osmanlı Devletinde en yüksek dereceli müftü. Fetva müessesesinin başkanı. Ulemanın reisi. Kendisine sorulan dînî meseleler ve sualleri fetva ile çözüme kavuşturan kimse. Şeyhülislam ya da Şeyh-ül İslam dinsel konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse anlamına gelir. Osmanlı Devleti zamanında şeyhülislam dinsel konularda en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisiydi. Gerektiği zaman dinsel sorunlarla ilgili görüşlerini fetva yayınlayarak açıklardı. Bu fetvalar kanun niteliği taşırlardı. 1920 yılında Ankara’da kurulan Meclis Hükümetinde bu makam Şeriye ve Evkaf Vekaleti adıyla “Bakanlık” olarak yer aldı. Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra 1924 yılında laiklik ilkesinin kabul edilmesi sonucu bu bakanlık kaldırıldı. Yerini Diyanet İşleri Başkanlığı aldı.
İslamiyetin ilk yıllarında fetva işlerine bizzat Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem bakarlardı. Peygamberimizin vefatından sonra dört halîfe devrinde İslamiyetin yayılması ve sınırların genişlemesi sebebiyle işler çoğaldı. Bu yüzden halîfeler fetva işlerine bakacak kimseler tayin ettiler. Bunlara önce müftî, Hicrî dördüncü asırdan sonra da şeyhülislam denildi. Fetva işlerinin alimlere verilmesi durumu, Emevî, Abbasî ve Selçuklular zamanında da sürdürüldü.
Osmanlılarda fetva vermekle vazîfeli ilk zat, Osman Gazinin kayınpederi Şeyh Edebalî’dir. Onun vefatı ile talebesi Dursun Fakih, Osmanlılara müftî (şeyhülislam) olmuştur. Devletin kuruluş devirlerinde müftîlik-kadılık ve müderrisliğin aynı şahısta toplandığı oldu. Mesela Hızır Bey ve Molla Hüsrev hem kadı hem de müftî idiler.
Osmanlılarda ilmiye sınıfına dahil olan müftîlere reîs-ül-ülema ve müftî-yül-enam gibi ünvanlar da verilmişti. Yavuz Sultan Selim Han zamanında (1512-1520) şeyhülislamdan Ahmed ibni Kemal Paşaya Müftî-yüs-sekaleyn (insan ve cinlere fetva veren) ünvanı verilmişti. Kanunî Sultan Süleyman Han zamanına (1520-1566) kadar şeyhülislamlık tevcihinde uyulması zarurî bir kanun yokken, Ebüssü’ud Efendinin hazırladığı bir düstur (kanun)la Rumeli kazaskerliğinden sonra terfî edilen bir makam haline geldi. Pek nadir olarak Anadolu kazaskerlerinden de şeyhülislamlar görüldü.
Yine bu devirden (1574) îtibaren, şeyhülislamlar ilmiye sınıfının başkanı oldu ve bütün kadılar, müftîler ve müderrisler onun emrine verildi.
Şeyhülislamları bizzat padişah tayin ederdi. Şeyhülislamlığa getirilen zatı, saraydan gelen on beş kadar görevli evinden alarak Paşa kapısına, sadrazama götürürlerdi. Oradan saraya gelip padişah huzuruna çıkarlardı. Padişah, dîne ve ilme duyduğu saygıdan dolayı şeyhülislam adayını ayakta karşılardı. Sonra, namzede, kendisini şeyhülislam tayin edeceğini söylerdi. O da kabul ederse şeyhülislamlara mahsus ferve-i beyda denilen beyaz çuhaya kaplı erkan samur kürk giydirmek suretiyle tayin muamelesini yapar ve aynı suretle onunla beraber huzurda bulunan sadrazama da samur hil’at giydirir ve avdetlerine müsade ederlerdi.
Bu suretle saraydan çıkan sadrazamla şeyhülislam alayla at başı beraber Babıalîye gelirler, bir müddet oturup; kahve, şerbet, gülsuyu ve buhur ikram edilir ve bu sırada Babıalîdeki hükumet erkanı şeyhülislamı tebrik ederlerdi.
1826 yılına kadar şeyhülislamların müstakil daireleri yoktu. Kendi evlerinde veya uygun bir konakta vazîfelerini yerine getirirlerdi. Sultan İkinci Mahmud Hanın yeniçeri ocağını kaldırmasından sonra, Süleymaniye Camii yakınındaki Ağakapısı, şeyhülislamlara daimî ikamet olarak verildi. Burası şeyhülislam kapısı olarak meşhur oldu. 1836’dan îtibaren bu binaya kazaskerlerle İstanbul kadısı da nakledildi.
Şeyhülislamlar, dîvan-ı hümayun azası olmamakla beraber, dînî bir meselenin halli veya düzeltilmesi gerektiğinde dîvana davet edilir ve görüşleri alınırdı. Yine harp ve sulhe karar verilebilmesi için şeyhülislamın tasdîki gerekirdi. Seferlerde padişah nerede bulunursa, şeyhülislamlar da orada bulunur, çadırlarının önüne vezirler gibi üç tuğ dikilirdi. Fakat sadrazamın serdar-ı ekrem olduğu seferlere şeyhülislam katılmazdı.
Şeyhülislamların en önemli vazîfesi fetva vermekti. Çünkü bunlar en büyük müftî kabul edilirdi.
Şeyhülislamların; çuhadar, telhisçi, kethüda ve saire gibi maiyetinden başka, başlarında fetva emîni bulunan ve pek mühim bir daire olan fetva kalemi vardı. Bu dairede müsevvid, mübeyyiz, mukabeleci, katip, mühürdar ve müvezziler bulunurdu. Fıkıh, yani İslam hukukuna iyice vukufu olanlardan tayin edilmesi îcab eden fetva emîni, fetva kaleminin başta gelen amiriydi. Bu zat, istenilen fetvayı muteber fıkıh kitaplarından bulur ve bunun maiyetinde olan yirmi kadar katip de fetvaları kağıda geçirirlerdi. Daha sonra bu, fetva emîni tarafından görülür ve mübeyyiz tarafından beyaza çekilerek, şeyhülislama takdim olunurdu. Şeyhülislam bunu tedkik eder, ta’lik kırması denilen kendi el yazısıyla cevap kısmını imzalardı. Bundan sonra müvezzî isimli memur bu fetvayı mahalline verirdi.
Fetva, herhangi bir şeyin (umumî ve hususî, dînî veya hukukî) İslamiyete uygun olup olmadığını bildirmek demekti. Umumî hukuka (Hukuk-ı umumiyeye) ait fetvaların alınması hükumete aitti. Bunlar da harp îlanı, sulh akdi, askerî kanun tebdili, ıslahat icrası, gayr-i müslim tebeanın isyanı, şakavette bulunanların (asîlerin) katli gibi fetvalardı. Hususî hukuka (Hukuk-ı hususiyyeye) dair olan fetvalar, dokuz parmak uzunluğunda ve dört parmak genişliğinde bir kağıda ince harflerle yazılırdı. Meselenin az ve çok, ehemmiyetine göre, verilecek cevap kısaca; vardır veya yoktur, olur veya olmaz, gelir veya gelmez, meşrudur veya meşru değildir, caizdir veya caiz değildir şeklinde olurdu. Bazan da verilen cevap îzah edilirdi. Fetvalar, Hanefî mezhebi imamlarının kavillerine (ictihadlarına) göre verilirdi.
Şeyhülislam dairesinde bulunan kethüda, şeyhülislamın siyasî ve iktisadî işlerinde ve şeyhülislamın nezaretinde bulunan vakıf muamelelerinde onun vekîli olup, namına hareket ederdi.
Telhisçi, şeyhülislamın hükumet nezdindeki memuru olup, dînî işlere ve kanunlara ait muamelelerde hükumetle temas ederdi. Şeyhülislamın müderrisleri tayinleri ve diğer hususlar bunun vasıtasıyla ve reîsülküttabın delaletiyle vezîriazama arz olunurdu.
Mektupçu, şeyhülislamın dîvan efendisi veya mühürdar, şimdiki ismiyle yazı işleri müdürüydü. Meşîhattan (şeyhülislamlık makamından) çıkan yazılar, tayin rüusu ve beratlarıyla icazetnamelerin yazıldığı daireden bu sorumluydu. Şeyhülislamın mührü de mühürdarda bulunurdu.
Osmanlı donanmasının Haliç’ten denize çıkmak zamanı gelince, reîsülküttab efendi vasıtasıyla davet edilen şeyhülislam Yalı köşküne gelir ve padişahla beraber teşyî merasiminde bulunurdu. Ayrıca şehzade ve sultan hanımların doğumları münasebetiyle yapılan tebriklerde, sultanların nişan ve nikah merasiminde şeyhülislamlar da bulunur ve sultanın nikahını kıyarlardı. Padişah ve şehzade vefatlarında da bunların cenaze namazlarını şeyhülislamlar kıldırırdı.
Osmanlı tarihinde sadrazam olmak için tahsil aranmazdı. Fakat şeyhülislam olmak hatta bunun ilk basamağı olan kadılık, müftîlik ve müderrislik için bile, medreselerin en yükseğini bitirmiş olmak gerekirdi. Bu durum, şeyhülislamlığa verilen değeri gösterdiğinden önemlidir. Osmanlı şeyhülislamlarından bir kısmı verilen fetvaları toplamış ve kitap haline getirmişlerdir. Bunlardan bazıları basılmış, basılmayanlar da muhafaza edilmiştir.
Osmanlı Devletinin kuruluşundan îtibaren görülen şeyhülislamlık makamı, cumhuriyetin îlanından sonra kaldırılmıştır.
Şeyhülislamlar ve Şeyhülislamlık süreleri
Molla Mehmed Şemseddin Fenari Efendi 1424-1431
Molla Fahreddin Acemi Efendi 1431-1460
Molla Hüsrev Mehmed Efendi 1460-1480
Molla Gürani Ahmed Şemseddin Efendi 1480-1488
Molla Abdülkerim Efendi 1488-1495
Çelebi Arap Alaeddin Efendi 1495-1496
Efdalzade Hamidüddin Efendi 1496-1503
ZembilliAli Efendi 1503-1526
İbn-i Kemal (Kemal PaşazadeAhmed Şemseddin Efendi) (1526-16.4.1533
Sadi Sadullah Çelebi Efendi 17.4.1533-21.2.1538
Koca Çivizade Mehmed Muhiddin Efendi 21.2.1538-Ekim-Kasım 1542
HamitliAbdülkadir Çelebi EfendiEkim-Kasım 1542-Ocak 1543
Fenarizade Muhiddin EfendiOcak 1543-Ekim 1545
Mehmed Ebüssü’ud EfendiEkim 1545-22.8.1574
Konyalı HamidMahmud Efendi23.8.1574-16.10.1577
KadızadeAhmed Şemseddin Efendi18.8.1577-25.5.1580
MalulzadeMehmed Efendi25.5.1580-21.1.1582
Çivizade Mehmed Efendi21.1.1582-6.5.1587
Müeyyedzade Abdülkadir Efendi6.5.1587-2.4.1589
Bostanzade Mehmed Efendi (1.)3.4.1589-10.5.1592
Bayramzade Zekeriya Efendi10.5.1592- 11.7.1593
Bostanzade Mehmed Efendi (2.)11.7.1593-1.4.1598
Hoca Sadeddin Efendi1.4.1598-30.9.1599
Cafer Efendizade Sunullah Efendi (1.)2.10.1599-2.8.1601
Hoca Sadeddinzade Şerif MehmedEfendi (1.)2.8.1601-4.1.1603
Cafer Efendizade Sunullah Efendi (2.)4.1.1603-8.2.1603
Ebülmeyamin Mustafa Efendi (1.)8.2.1603-8.6.1604
Cafer Efendizade Sunullah Efendi (3.)8.6.1604-28.7.1606
Ebülmeyamin Mustafa Efendi (2.)28.7.1606-23.11.1606
Cafer Efendizade Sunullah Efendi (4.)23.11.1606-5.6.1608
Hoca SadeddinzadeŞerif Mehmed Efendi (2.)5.6.1608-2.7.1615
Hoca Sadeddinzade MehmedEsat Efendi (1.)2.7.1615-21.5.1622
Şeyhülislam Yahya Efendi (1.)21.5.1622-4.10.1623
Hoca Sadeddinzade Mehmed Esat Efendi (2.)4.10.1623-22.5.1625
Şeyhülislam Yahya Efendi (2.)22.5.1625-10.2.1632
Ahizade Mehmed Hüseyin Efendi10.2.1632-7.1.1634
Şeyhülislam Yahya Efendi (3.)7.1.1634-27.2.1644
Ebu Said Mehmed Efendi (1.)27.2.1644-16.1.1646
Muid Ahmed Efendi16.1.1646-25.4.1647
Hacı Abdurrahim Efendi25.4.1647-18.7.1649
Mehmed Bahai Efendi (1.)18.7.1649-2.5.1651
Karaçelebizade Abdülaziz Efendi2.5.1651-3.9.1651
Ebu Said MehmedEfendi (2.)3.9.1965-16.8.1652
Mehmed Bahai Efendi (2.)16.8.1652-2.1.1654
Ebu SaitMehmed Efendi (3.)2.1.1654-11.5.1655
HüsamzadeAbdurrahman Efendi11.5.1655-5.3.1656
MemikzadeMustafa Efendi5.3.1656-5.3.1656
Hocazade Mesud Efendi5.3.1656-17.7.1656
Hanefi Mehmed Efendi17.7.1656-21.11.1656
Balizade Mustafa Efendi21.11.1656-23.5.1657
Bolevi Mustafa Efendi23.5.1657-20.3.1659
Esiri Mehmed Efendi20.3.1659-3.2.1662
Sunizade Mehmed Emin Efendi3.2.1662-21.11.1662
Minkarizade Yahya Efendi21.11.1662-21.2.1674
Çatalcalı Ali Efendi (1.)21.2.1674-26.9.1686
Ankaralı Mehmed Efendi27.9.1686-2.11.1687
DebbağzadeMehmed Efendi (1.)2.11.1687-13.2.1688
Seyyid Feyzullah Efendi (1.)14.2.1688-2.3.1688
Debbağzade MehmedEfendi (2.)2.3.1688-25.6.1690
Ebu Saidzade Feyzullah Feyzi Efendi25.6.1690-9.3.1692
Çatalcalı Ali Efendi (2.)10.3.1692-19.4.1692
Ebu Saidzade Feyzullah Feyzi Efendi (2.)19.4.1692-22.6.1694
Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi (1.)22.6.1694-20.3.1695
İmam Mehmed Efendi (1.)20.3.1694-25.5.1695
Seyyid Feyzullah Efendi (2.)25.5.1695-27.7.1703
Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi (1.)28.7.1703-23.8.1703
İmam Mehmed Efendi (2.)25.7.1703-26.1.1704
Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi (2.)26.1.1704-1.2.1707
Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi1.2.1707-25.1.1708
Ebezade Abdullah Efendi (1.)25.1.1708-16.7.1710
Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi (3.)16.7.1710-22.2.1712
Ebezade Abdullah Efendi13.2.1712-14.3.1713
Mehmed Ataullah Efendi14.3.1713-20.5.1713
İmam Mahmud Efendi20.5.1713-15.12.1714
Mirza Mustafa Efendi15.12.1714-27.6.1715
Menteşzade Abdurrahim Efendi27.6.1715-3.12.1716
Kara İsmail Naim Efendi9.12.1716-6.5.1718
Yenişehirli Abdullah Efendi6.5.1718-30.9.1730
Mirzazade Mehmed Efendi30.9.1730-17.5.1731
Paşmakçızade Abdullah Efendi17.5.1731-24.2.1732
Ebülhayr Ahmed Efendi24.2.1732-22.10.1733
İsmail Efendizade İshak Efendi22.10.1733-31.10.1734
Dürri Mehmed Efendi31.10.1734-13.4.1736
Feyzullah Efendizade Mustafa Efendi13.4.1736-4.3.1745
PirizadeMehmed Sahip Efendi6.3.1745-5.4.1746
HayatizadeMehmedEmin Efendi5.4.1746-25.10.1746
Mehmed Zeyni Efendi25.10.1746-20.7.1748
İsrail Efendizade Mehmed Esad Efendi20.7.1748-11.8.1748
Kara Halil Efendizade Mehmed Said Efendi11.8.1749-2..1750
Feyzullah Efendizade Murtaza Efendi2.6.1750-12.1.1755
Vassaf Abdullah Efendi12.1.1755-8.6.1755
Damatzade Feyzullah Efendi (1.)8.6.1755-26.7.1756
Dürrizade Mustafa Efendi (1.)26.7.1756-18.2.1757
Damatzade Feyzullah Efendi (2.)18.2.1757-26.1.1758
Mehmed Salih Efendi26.1.1758-30.6.1759
Çelebizade İsmail Âsım Efendi30.6.1759-16.2.1760
Hacı Veliyüddin Efendi (1.)17.2.1760-6.9.1761
Ebubekir Efendizade Ahmed Efendi6.9.1761-29.4.1762
Dürrizade Mustafa Efendi (2.)29.4.1762-23.4.1767
Hacı Veliyüddin Efendi (2.)23.4.1767-25.10.1768
Pirizade Mehmed SahipEfendi25.10.1768-2.3.1770
Mirzazade Mehmed Said Efendi2.3.1770-20.8.1773
Şerifzade Mehmed Şerif Efendi20.8.1773-27.2.1774
Dürrizade Mustafa Efendi (3.)27.2.1774-29.9.1774
İvaz Mehmed Paşazade İbrahimBeyefendi (1.)29.9.1774-28.7.1775
Camgöz Mehmed Emin Efendi28.7.1775-1.12.1776
Vassafzade Mehmed Esad Efendi1.12.1776-20.7.1778
İshak Efendizade Mehmed Şerif Efendi (1.)20.7.1778-12.9.1782
Karahisarlı Seyyid İbrahim Efendi12.9.1782-19.5.1783
Dürrizade Mehmed Ataullah Efendi19.5.1783-31.3.1785
İvaz Mehmed Paşazade İbrahim Beyefendi (2.)31.3.1785-22.6.1785
Arapzade Ahmed Ataullah Efendi22.6.1785-22.8.1785
Dürrizade Mehmed Ârif Efendi (1.)23.8.1785-10.2.1786
Müftüzade Ahmed Efendi10.2.1786-24.11.1787
Mekki Mehmed Efendi (1.)24.11.1787-4.3.1788
Seyyid Mehmed Kamil Efendi4.3.1788-19.8.1789
İshak Efendizade Mehmed Şerif Efendi (2.)19.8.1789-17.10.1789
Hamidizade Mustafa Efendi17.10.1789-13.3.1791
Seyyid Yahya Tevfik Efendi14.3.1791-27.3.1791
Mekki Mehmed Efendi (2.)27.3.1791-12.7.1792
Dürrizade Mehmed Ârif Efendi (2.)12.7.1792-30.8.1798
Mustafa Aşir Efendi30.8.1798-11.7.1800
Samanizade Ömer Hulusi Efendi (1.)11.7.1800-21.5.1803
Salihzade Ahmed Esad Efendi (1.)21.5.1803-14.11.1806
Şerifzade Mehmed Ataullah Efendi (1.)14.11.1806-13.7.1807
Samanizade Ömer Hulusi Efendi (2.)13.7.1807-14.7.1807
Şerifzade Mehmed Ataullah Efendi (2.)14.7.1807-21.7.1808
Arapzade Mehmed Ârif Efendi21.7.1808-15.8.1808
Salihzade Ahmed Esad Efendi (2.)15.8.1808-22.11.1808
Dürrizade Abdullah Efendi (1.)22.11.1808-22.9.1810
Samanizade Ömer Hulusi Efendi (3.)22.9.1810-11.6.1812
Dürrizade Abdullah Efendi (2.)12.6.1812-22.3.1815
Mehmed Zeyni Efendi22.8.1815-27.1.1818
Mekkizade Mustafa Âsım Efendi (1.)27.1.1818-3.9.1819
Çerkez Hacı HalilEfendi3.9.1819-28.3.1821
Yasincizade Abdülvahab Efendi (1.)28.3.1821-10.11.1822
Sıddıkizade AhmedReşid Efendi10.11.1822-25.9.1823
MekkizadeMustafa Âsım Efendi (2.)25.9.1823-26.11.1825
Kadızade Mehmed Tahir Efendi26.11.1825-6.5.1828
Yasincizade Abdülvahab Efendi (2.)6.5.1828-8.2.1833
Mekkizade Mustafa Âsım Efendi (3.)8.2.1833-20.11.1846
Ahmed Ârif Hikmet Beyefendi21.11.1846-21.3.1854
Meşrebzade MehmedÂrif Efendi21.3.1854-27.12.1858
Seyyid Mehmed Sadeddin Efendi27.12.1858-23.11.1863
Atıfzade Ömer Hüsameddin Efendi23.11.1863-9.8.1866
Hacı Mehmed Refik Efendi9.8.1866-30.4.1868
Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (1.)30.4.1868-17.9.1871
Mir Ahmed Muhtar Beyefendi (1.)17.9.1871-5.11.1872
Turşucuzade Ahmed Muhtar Efendi6.11.1872-11.6.1874
İmam Hasan Hayrullah Efendi (1.)11.6.1874-19.7.1874
Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (2.)19.7.1874-11.5.1876
İmam Hasan Hayrullah Efendi (2.)12.5.1876-26.7.1877
Hacı Kara Halil Efendi26.7.1877-18.4.1878
Mekkizade Mustafa Âsım Efendi (1.)27.1.1818-3.9.1819
Çerkez Hacı HalilEfendi3.9.1819-28.3.1821
Yasincizade Abdülvahab Efendi (1.)28.3.1821-10.11.1822
Sıddıkizade AhmedReşid Efendi10.11.1822-25.9.1823
MekkizadeMustafa Âsım Efendi (2.)25.9.1823-26.11.1825
Kadızade Mehmed Tahir Efendi26.11.1825-6.5.1828
Yasincizade Abdülvahab Efendi (2.)6.5.1828-8.2.1833
Mekkizade Mustafa Âsım Efendi (3.)8.2.1833-20.11.1846
Ahmed Ârif Hikmet Beyefendi21.11.1846-21.3.1854
Meşrebzade MehmedÂrif Efendi21.3.1854-27.12.1858
Seyyid Mehmed Sadeddin Efendi27.12.1858-23.11.1863
Atıfzade Ömer Hüsameddin Efendi23.11.1863-9.8.1866
Hacı Mehmed Refik Efendi9.8.1866-30.4.1868
Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (1.)30.4.1868-17.9.1871
Mir Ahmed Muhtar Beyefendi (1.)17.9.1871-5.11.1872
Turşucuzade Ahmed Muhtar Efendi6.11.1872-11.6.1874
İmam Hasan Hayrullah Efendi (1.)11.6.1874-19.7.1874
Akşehirli Hasan Fehmi Efendi (2.)19.7.1874-11.5.1876
İmam Hasan Hayrullah Efendi (2.)12.5.1876-26.7.1877
Hacı Kara Halil Efendi26.7.1877-18.4.1878
Mir AhmedMuhtar Beyefendi (2.)18.4.1878-4.12.1878
Uryanizade Ahmed Esad Efendi4.12.1878-17.1.1889
Bodrumlu Hacı Ömer Lütfi Efendi18.1.1889-3.9.1891
Halid Efendizade MehmedCemaleddinEfendi (1.)4.9.1891-4.8.1908
Halid Efendizade Mehmed Cemaleddin Efendi (2.)5.8.1908-14.2.1909
Mehmed Ziyaeddin Efendi (1.)14.2.1909-13.4.1909
Mehmed Ziyaeddin Efendi (2.)14.4.1909-5.5.1909
Mehmed Sahip Molla Beyefendi5.5.1909-12.1.1910
Çelebizade Hüseyin Hüsnü Efendi12.1.1910-12.7.1910
Musa Kazım Efendi (1.)12.7.1910-29.11.1911
Musa Kazım Efendi (2.)30.11.1911-30.12.1911
Abdurrahman Nesip Efendi31.12.1911-16.7.1912
Halid Efendizade Mehmed Cemaleddin Efendi (3.)22.7.1912
Halid Efendizade Mehmed Cemaleddin Efendi (4.)29.10.1912-23.1.1913
Mehmed Esad Efendi (1.)24.1.1913-11.6.1913
Mehmed Esad Efendi (2.)12.6.1913-15.3.1914
Mustafa Hayri Efendi16.3.1914-6.5.1916
Musa Kazım Efendi (3.)8.5.1916-3.2.1917
Musa Kazım Efendi (4.)4.2.1917-8.10.1918
Dağıstanlı Ömer Hulusi Efendi14.10.1918-8.11.1918
Haydarizade İbrahim Efendi (1.)11.11.1918-12.1.1919
Haydarizade İbrahim Efendi (2.)13.1.1919-3.3.1919
Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (1.)4.3.1919-16.3.1919
Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (2.)19.3.1919-20.7.1919
Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (3.)21.7.1919-30.9.1919
Haydarizade İbrahim Efendi (3.)2.10.1919-3.3.1920
Haydarizade İbrahim Efendi (4.)8.3.1920-2.4.1920
Dürrizade Abdullah Efendi5.4.1920-30.7.1920
Tokatlı Mustafa Sabri Efendi (4.)31.7.1920-25.9.1920
Mehmed Nuri Medeni Efendi (1.)26.9.1920-17.10.1920
Mehmed Nuri Medeni Efendi (2.)27.10.1920-2.11.1922
Şeyhülislamların Doğum ve Ölüm Tarihleri
1. Molla Mehmed Şemseddin Fenari Efendi1350-1431
2. Molla Fahreddin Acemi Efendi1460
3. Molla Hüsrev Mehmed Efendi1480
4. Molla Gürani Ahmed Şemseddin Efendi1416-1488
5. Molla Abdülkerim Efendi1495
6. Çelebi Arap Alaeddin Efendi1496
7. Efdalzade Hamidüddin Efendi1503
8. Zembilli Ali Efendi1526
9. İbn-i Kemal (Kemal PaşazadeAhmed Şemseddin Efendi)
1468-1534
10. Sadi Sadullah Çelebi Efendi21.2.1538
11. Koca Çivizade Mehmed MuhiddinEfendi1476-18.9.1547
12. Hamitli AbdülkadirÇelebi Efendi1548
13. Fenarizade Muhiddin Efendi1447-1548
14. Mehmed Ebüssü’ud Efendi1490-1574
15. Hamid Mahmud Efendi1494-16.10.1577
16. KadızadeAhmed ŞemseddinEfendi1512-1580
17. Malulzade Mehmed Efendi1533-14.1.1584
18. Çivizade Hacı Mehmed Efendi1530-8.5.1587
19. MüeyyedzadeAbdülkadir Efendi1514-1593
20. Bostanzade Mehmed Efendi1535-1.4.1593
21. Bayramzade Zekeriya Efendi1514-11.7.1593
22. Hoca Sadeddin Efendi1536-30.9.1599
23. Cafer Efendizade Sunullah Efendi1552-10.4.1612
24. Hoca Sadeddinzade Şerif Mehmed Efendi1568-2.7.1615
25. Ebülmeyamin Mustafa Efendi1546-23.11.1606
26. Hoca Sadeddinzade Mehmed Esat Efendi1570-22.5.1625
27. Şeyhülislam Yahya Efendi1553-27.2.1644
28. Ahizade Mehmed Hüseyin Efendi1572-7.1.1634
29. Ebu Said Mehmed Efendi1593-1662
30. Muid Ahmed Efendi25.4.1647
31. Hacı Abdurrahim Efendi3.2.1656
32. Mehmed Bahai Efendi1595-2.1.1654
33. Karaçelebizade Abdülaziz Efendi1591-10.1.1658
34. Hüsamzade Abdurrahman Efendi1594-1670
35. Memikzade Mustafa Efendi1657
36. Hocazade Mesud Efendi1.8.1656
37. Hanefi Mehmed Efendi1.10.1658
38. Balizade Mustafa EfendiKasım 1662
39. Bolevi Mustafa Efendi1591-Eylül 1675
40. Esiri Mehmed Efendi-12.3.1681
41. Sunizade Mehmed Emin Efendi-Ağustos 1665
42. Minkarizade Yahya Efendi1608-Ocak 1678
43. Çatalcalı Ali Efendi1631-19.4.1692
44. Ankaralı Mehmed Efendi1619-2.11.1687
45. Debbağzade Mehmed Efendi-5.2.1702
46. Seyyid Feyzullah Efendi-2.9.1703
47. Ebu Saidzade Feyzullah Efendi1630-21.10.1698
48. Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi1640-11.11.1709
49. İmam Mehmed Efendi-1728
50. Paşmakçızade SeyyidAli Efendi1638-12.2.1712
51. Ebezade Abdullah Efendi-1714
52. MehmedAtaullah Efendi-1715
53. İmam Mahmud Efendi-1717
54. Mirza Mustafa Efendi1630-1720
55. Menteşezade Abdürrahim Efendi-1718
56. Kara İsmail Naim Efendi1643-1724
57. Yenişehirli Abdullah Efendi-1743
58. Mirzazade Mehmed Efendi-1743
59. Paşmakçızade Abdullah Efendi1680-1732
60. Ebülhayr Ahmed Efendi1665-1741
61. İsmail Efendizade İshakEfendi1679-1734
62. Dürri Mehmed Efendi-1736
63. Feyzullah Efendizade Mustafa Efendi1679-4.3.1745
64. Pirizade Mehmed Sahip Efendi1674-1748
65. Hayatizade Mehmed Emin Efendi-1748
66. Mehmed Zeyni Efendi1667-1750
67. İsmail Efendizade Mehmed Esad Efendi1684-1752
68. Kara Halil Efendizade Mehmed Said Efendi-1754
69. Feyzullah Efendizade Murtaza Efendi1694-1757
70. Vassaf Abdullah Efendi1662-1761
71. Damadzade Feyzullah Efendi1669-1761
72. Dürrizade Mustafa Efendi1702-1774
73. Mehmed Salih Efendi-1761
74. Çelebizade İsmail Âsım Efendi-16.2.1760
75. Hacı Veliyüddin Efendi-25.10.1768
76. Ebubekir Efendizade Ahmed Efendi1685-1769
77. Pirizade Osman Sahip Efendi1710-2.3.1770
78. Mirzazade Mehmed Said Efendi1710-1774
79. Şerifzade Mehmed Şerif Efendi1730-1779
80. İvaz Mehmed Paşazade İbrahim Efendi1719-1797
81. Camgöz Mehmed Emin Efendi1705-1777
82. Vassafzade Mehmed Esad Efendi1707-1778
83. İshak Efendizade Mehmed Şerif Efendi1717-1789
84. Karahisarlı Seyyid İbrahim Efendi1701-19.5.1783
85. Dürrizade Seyyid Mehmed Ataullah Efendi1729-1785
86. Arapzade Ahmed Ataullah Efendi1719-1785
87. Dürrizade Mehmed Ârif Efendi-1810
88. Müftüzade Ahmed Efendi-1791
89. Mekki Mehmed Efendi1714-1797
90. Seyyid Mehmed Kamil Efendi1728-1800
91. Hamidizade Mustafa Efendi1731-1793
92. Seyyid Yahya Tevfik Efendi1715-27.3.1791
93. Reiszade Mustafa Aşir Efendi1728-1804
94. Samanizade Ömer Hulusi Efendi1727-1812
95. Salihzade Ahmed Esad Efendi1737-1814
96. Şerifzade Mehmed Ataullah Efendi1750-1811
97. ArapzadeMehmedÂrif Efendi1738-1825
98. Dürrizade Abdullah Efendi-1822
99. Zeyni Efendi1749-1823
100. Mekkizade Mustafa Âsım Efendi1773-20.11.1846
101. Hacı HalilEfendi-
102. Yasincizade Abdülvahap Efendi1758-1833
103. Sıddikizade Ahmed Reşid Efendi1757-1834
104. Kadızade Mehmed Tahir Efendi1747-1838
105. Ahmed Ârif Hikmet Beyefendi1786-1859
106. Meşrebzade MehmedÂrif Efendi1791-1858
107. Seyyid Mehmed Sadeddin Efendi1798-1866
108. Atıfzade Ömer Hüsameddin Efendi1799-1871
109. Hacı Mehmed Refik Efendi1813-1872
110. Akşehirli Hasan Fehmi Efendi1795-1880
111. Mir Ahmed Muhtar Beyefendi (Mollabey)1807-1882
112. Turşucuzade Hacı Ahmed Muhtar Efendi1882-1875
113. İmam-ı Sultani HafızHasan Hayrullah Efendi1834-1898
114. Hacı Kara Halil Efendi1804-1830
115. Uryanizade Ahmed Esad Efendi1813-1889
116. Bodrumlu Hacı Ömer Lütfi Efendi1817-1896
117. AhmedCemaleddin Efendi1848-1917
118. Mehmed ZiyaeddinEfendi1846-1917
119. PirizadeMehmed Sahip Molla Beyefendi1838-1910
120. ÇelebizadeHüseyin Hüsnü Efendi1849-1911
121. Musa Kazım Efendi1858-1920
122. Abdurrahman Nesib Efendi1842-1913
123. Mehmed Esad Efendi1846-1918
124. Mustafa Hayri Efendi1867-1921
125. Dağıstanlı Ömer Hulusi Efendi1857-
126. Haydarizade İbrahim Efendi1863-1933
127. Tokatlı Mustafa Sabri Efendi1869-1954
128. Dürrizade Abdullah Efendi1867-1923
129. Mehmed Nuri Medeni Efendi1859-1927