Anasayfa » Cnc Torna Bölümü » Vida Çeşitleri Özellikleri ve Açıklamaları

Vida Çeşitleri Özellikleri ve Açıklamaları

Vidalar ve Çeşitleri 


Silindirik veya konik yüzeylere eşit adım ve aynı profilde açılan helis kanallara vida denir.

Helis : Bir silindirde belirli bir noktadan belli bir açı ile bir devir yaptırıldığında meydana gelen bir dolanıma helis denir. Üçgenin taban kenarı silindir çevresine eşit olduğundan bir dolanma so nunda BC kenarı A noktasına gelir (p) yüksekliği helis adımı olur.

Vidalarda helis açısı ve adımın önemi :
Helis açısı yani adım küçük olursa vidanın oto blokajlığı artar. Helis açısının (adımın) küçük olduğu bağlantı vidaları yani üçgen vidalar iyice sıkıldıktan sonra muhtemel darbelerin etkisi ile kendiliğinden kolayca çözülmez.

Helis açısı (adımı) büyük olan vidalar da vardır. Fakat bunlar bağlantı vidaları olarak değil hareket vidaları olarak kullanılırlar.

Vida Çeşitleri

Diş biçimlerine göre vida çeşitleri
Vidalar bilhassa bağlantı elemanlarının dişli kısımlarını oluşturan bölümler olarak her alanda günlük hayata girmiş makine elemanlarıdır. Vidalar gördükleri işlevin önemi bakımından çeşitli profillerde yapılmaktadır. Profillerine yani diş biçimlerine göre vidalar;

Üçgen Vidalar
Trapez Vidalar
Kare Vidalar
Testere Vidalar
Yuvarlak Vidalar

olmak üzere 5 gruba ayrılır. Bunların dışında bir de değişik profillerde ağaç ve saç vidaları vardır. Ancak bu cıvatalar elle yapılmayıp özel makinelerde otomatik olarak üretilmektedir.

profillerine göre vida çeşitleri

Üçgen vidalar : Diş profili üçgen biçimindedir . Üçgen vidanın diş açısı büyük; helis adımı küçüktür. Belirtilen özellikler, üçgen vidanın sıkma görevini iyi yapmasını sağlar. Bu nedenle üçgen vidalar, bağlama vidası olarak kullanılır.

Kare vidalar: Diş profili kare biçimindedir. Kare vida; hareket vidası olarak takım tezgâhlarının ana millerinde, preslerde vb. yerlerde kuvvet iletimi amacıyla kullanılır.

Trapez vidalar (TS 61/23): Diş profili 30° açılı eş kenar trapez biçimindedir.Trapez vida; hareket vidası olarak takım tezgâhlarının ana millerinde, sonsuz vidalarda vb. yerlerde kullanılır.

Testere vidalar (TS 61/30): Diş profili 30° açılı ve tek yönlü eğiktir. Testere vida; tek yönlü kuvvetleri taşımak için hareket vidası olarak vinçlerde, krikolarda vb. yerlerde kullanılır.

Yuvarlak vidalar (TS 61/32): Diş profili 30° açılı ve yuvarlaktır. Vida profilinin yuvarlaklığı (kaytanlığı); tozlu, kumlu, nemli yerlerde kullanılmasını sağlar.

Vida sistemine göre vida çeşitleri

Metrik vidalar

Metrik normal diş ,Metrik ince diş ve metrik boru diş olmak üzere üç tipi vardır .Diş tepe açısı Whitworth vidalarda 55 ° iken metrik vidalarda 60° dir.

Whitworth (Parmak) vidalar

Whitworth normal diş, Whitworth ince diş ve Whitworth boru diş olarak üç tipi vardır.Diş tepe açısı metrik vidalardan farklı olarak 55°dir. Whitworth vidalarda dişleri oluşturan üçgenin tepeleri üçgenin teorik yüksekliğinin 1/6’ sı kadar kesilerek yuvarlatılmıştır.

Vidanın somunu da aynı ölçüde yapılmıştır. Somun dişleri ile vidanın dişleri arasında bir boşluk yoktur. Bu sebeple whitworth vidalar sızdırmazlık sağlayan vidalardır.

Metrik vidalarda somunun dişleri ile vida dişleri birbirini kavradıkları zaman diş diplerinde küçük boşluklar oluşur. Dolayısı ile dişler birbirini sadece yanaklardan kavrar. Halbuki whitworth vidalarda somun dişleri ile cıvata dişleri birbirini tamamen kavrar. Bu özelliklerden dolayı daha çok sızdırmazlık isteyen boru bağlantılarında whitworth vidalar kullanılır. Metrik vidalar ise sadece bağlantı vidası olarak kullanılır.

Konu ile ilgili olarak bknz : Metrik ve Whitworth vida tabloları

whitworth vidalar için değerler

Kullanma amacına göre vida çeşitleri
Bağlantı vidaları
Makine elemanlarını sökülebilir şekilde bağlamaya yararlar. Bunlar, Metrik, Whitwort ve boru vidalarıdır.

 

 

Hareket vidaları

Hareketli Vidalar

Makine elemanlarının hareket ve kuvvet iletiminde kullanılırlar. Bunlar Trapez testere, yuvarlak, kare vidalardır. Kare vida pres ve krikolarda, yuvarlak vida musluklarda, tozlu çalışan makinalarda, trapez vida sonsuz vida ile beraber, testere vida tek yönlü yük taşımada kullanılır.

vida çeşitleri hareket vidaları

mekanik kriko vidalı kriko trapez vida kare vida hareket vidası
Boru vidaları
Boru vidası olarak tanınan vida aslında bir whitworth üçgen vidadır. Sadece boru bağlantıları için yapılıp standartlaştırıldığı için buna boru vidası denmiştir. Boru vidasının diş kesiti aynen normal vida kesiti gibidir. Ancak boru vidaların adımı normal adım vidalarından daha küçüktür. Yani bir parmak boyda normal vidaya göre daha çok diş vardır. Boru vidalarının önemli bir özelliği de dişlerinin 1/16 oranında konik yapılmasıdır.


Ağız sayısına göre vida çeşitleri
Tek ağızlı vida
Vidaya alından bakıldığında bir ağız görülüyorsa tek ağızlı vidadır.

Çok ağızlı vida

Vidaya alından bakıldığında birden fazla ağız görülüyorsa çok ağızlı vida denir.


Kullanma yerlerine göre vida çeşitleri
Ağaç vidaları
Ağaçların bağlanmasında kullanılır.

Profilli vidalar (üçgen, kare, trapez, testere, yuvarlak, özel profilli vidalar.) saç vidaları.

 

Vida çeşitlerinin kısaltılarak gösterilmesi

Sağ vida ve sol vida nedir ?

Bir vidanın sağ vida ya da sol vida olduğunu nasıl anlarız ?

vida çeşitleri sağ helis sol helis

Vidalar sıkma ve ilerleme durumuna göre isimler alırlar. Sıkıldığında sağ yönde ilerliyorsa sağ, sol yönde ilerliyorsa sol vida denir.

Bir diğer deyişle: saat ibresi yönünde sıkılıyorsa sağ helistir. Saat ibresinin tersi yönünde sıkılıyorsa sol helis vidadır.

Baş biçimlerine göre vida çeşitleri
Vidalı elemanlarda baş biçimlerine göre sınıflandırma yapıldığında çeşitli civatalar oluşur.Baş biçimine bağlı olarak cıvataların görev alanı değişir. Altıköşe başlı , dört köşe başlı, silindir başlı,allen yuvalı,yuvarlak başlı tornavida ağızlı ,havşa başlı ,halka başlı ,kelebek başlı gibi tipleri vardır .

 

Yorum yapın