Erzurum
Erzurum Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan bir serhat şehridir. Kış turizmi ve üniversiteler arası kış oyunlarının adresi olup aynı zamanda 2011 universiad dünya kış olimpiyatlarına hazırlanmaktadır. Plakası 25 olan Erzurum ili sınırları içerisinde 2007 nüfus sayımına göre 784.941 kişi yaşamaktadır. Erzurum insanına dadaş denmektedir.
Erzurum Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan il,
Erzincan,
Gümüşhane,
Muş,
Bingöl,
Ağrı ve
Kars ile komşudur.
İsminin kökeni
Erzurum “Azzi”, “Erzen” (Darı), “Arze” ve bilhassa Müslüman Arapların “Erzenu’r Rûm” (Erzen-i Rûm) ismiyle anılan aynı bölgedeki eski ve târihî bir şehirden gelir. Türkler Erzurum ismini vermişlerdir. Trafik numarası 25’tir.
Erzurum
Türkiye’nin
Doğu Anadolu bölgesinde bulunan bir şehir. Tarihin ilk dönemlerinden beri bir yerleşim yeri olan Erzurum günümüzde de Türkiye’nin 14. ve
Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük kentidir.İl nüfusu 723.398 olup, büyükşehir nüfusu 551.559 kişidir. Tarihi yapısı ve tarihi eserler bakımından bölgede çok önemli rol üstlenmektedir.
Tarihçe
Doğu Anadolu’nun En büyük kenti olan Erzurum’un M.Ö. 4900 yıllarında kurulduğu tahmin edilmektedir. Erzurum’u da içine alan bölge tarih boyunca
Urartu’lar,
Kimmerler,
İskitler,
Medler,
Persler,
Partlar,
Romalı’lar,
Sasaniler,
Araplar,
Selçuklular,
Bizanslılar,
Moğollar,
İlhanlılar ve
Safaviler gibi çok çeşitli kavim ve milletler tarafından idare edilmiştir. 1514 yılında şehir ve çevresini fetheden Osmanlılar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1923 yılına kadar bu topraklarda hüküm sürmüşlerdir.
Milli mücadele, milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı Kongre
23 Temmuz
1919 da
Erzurum’da toplamıştır.
Erzurum’un bilinen ilk adı
Doğu Roma (Bizans) İmparatoru
II. Theodosius’a (408-450) izafe edilen
Theodosiopolis’ti ve şimdiki Erzurum’un yerinde kurulmuştu. 4. yüzyıl sonuna doğru
Roma İmparatorluğu sınırları içine alınmış ve
415 tarihinde Theodosios’un emriyle Şark Orduları Kumandanı Anatolius tarafından kurulmuştur. Urfalı Mateos’a göre bu şehir Garin mıntıkasında, Fırat’ın kaynağına yakın bir yerde (Belazurî) bulunuyordu. Bölgeye hakim olan Ermenyakos’un ölümü üzerine, yerine geçen Kali adlı karısı tarafından kurulduğu için Araplarda Kalikala (Kali’nin ihsanı) adını vermişlerdir. Belazuri Kalîkala’yı dördüncü Ermeniyye şehirleri arasında sayar ve Ermeniyye şehirlerinden biri olarak kabul eder. 10. yüzyıl İslam coğrafyacıları Kalikala şehri hakkında bize malumat vererek, doğuda ev eşyasının en önemlisi sayılan Kali’nin (halının) burada yapıldığını ve adını bu şehirden almış olduğunu kaydetmektedirler. ”Hudud Alalamın yazarı bu şehrin müstahkem bir kalesi bulunduğunu ve her taraftan gelen gazilerin burayı nöbet tutarak koruduklarını ve şehirde tüccarların çok olduğunu bildirmektedir.
Tarih Öncesi Çağlar
Erzurum ve çevresi özellikle son Kalkolitik ve Eski Tunç Çağı’ndan itibaren yoğun iskana ve siyasi olaylara tanık olmuştur. Bunun sebebi en eski çağlardan beri önemli ticari ve askeri yolların kavşak noktasında yer almaşı, zengin akarsu ağım bünyesinde bulundurması ve doğal savunma zeminine sahip olmasıdır. Çevredeki sert iklim şartlarına rağmen dağ silsileleri ve akarsu boylarındaki verimli ovalar tarıma ve bilhassa hayvancılığa uygun bir ortam oluşturmuştur. Karaz, Pulur ve Güzelova kazılarının tanıklığında, yaklaşık altı bin yıldan beri çevredeki yaşama biçiminin devam ettiği söylenebilir. Bölgede M.Ö. 4. binden itibaren çok kuvvetli bir kültür birliğinin olduğu da ortaya çıkmıştır.
Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı
Erzurum, I. Dünya Savaşı’nda bir cephedir.
Nüfus
Türkiye’nin 14. büyük kenti olan Erzurum büyükşehir statüsüne kavuştuktan sonra Merkez ilçe 2008 yılında 5747 sayılı kanun ile Palandöken,Aziziye ve Yakutiye olmak üzere 3 ilçeye ayrılmış,yine aynı kanun ile daha önce ilçe olan Ilıca’nın ismi Aziziye olarak değiştirilmiş ve Büyükşehir Belediyesine bağlanmıştır.
Yıllara göre merkez nüfus veriler
2010 551.559
2009 549.551
2000 402.588
1990 362.501
1980 242.881
1970 140.548
1960 100.056
1955 85.763
1950 59.057
1945 50.091
1940 47.916
1935 33.425
1927 31.771
Şehirdeki Büyük Semtler
Yenişehir
Yıldızkent
Şükrüpaşa
Dadaşkent
Mumcu
Gürcükapı
Tebrizkapı
Gez
Ilıca
Yunusemre
Dadaşköy
Dumlu
Sanayii
Hilalkent
Turizm
Erzurum’da kış turizmi gelişmiştir. Şehrin en önemli turizm kaynağı Çifte Minareli Medrese ve merkeze üç kilometre uzaklıktaki Palandöken Dağı’dır. Palandöken Dağı 2011’de Üniversite Oyunları’na ev sahipliği yapacaktır.
Alış-Veriş Merkezleri
Redevco Erzurum
Kervansaray
Erzurum Galeria
Meral
Gezilecek Yerler
Taşmağazalar
Cumhuriyet
Atapark
Hasankale Kaplıcaları
Ilıca Kaplıcaları
Palandöken
Tortum Şelalesi
Abdurrahman Gazi Türbesi
Havuzbaşı
Ayazpaşa
ve diğer mesire alanları…
Coğrafi Özellikleri
Erzurum’un Bir Bölümü Karadeniz Bölgesindedir,Diğer Bir Bölümü ise Doğu Anadolu Bölgesin’de yer almaktadır. Anadolu’da deniz seviyesinden 1959 metre yükseklikteki tek büyük yerleşim yeri olan Erzurum yüksek bir yaylanın güney batı bölümünde yer alır. Yerleşme alanı yer yer 2000 metreye kadar yükselen bir ova üzerinde bulunur. Bölge kuzeyde Dumlu, güneyde Palandöken dağları ile çevrilmiştir. Buradan geçen İpek Yolu ve verimli ovaları bölgenin tarih boyunca yerleşme alanı olarak seçilmesinde önemli rol oynamıştır. Bu arada yer yer şiddetli depremlere maruz kalan şehir ve çevresi önemli ölçüde zarar görmüştür.
Erzurum Merkez’de Bulunan Bazı Tarihi Eserler
Çifte Minareli Medrese
Orhan Gazi Camii
Lala Mustafa Paşa Camii
Murat Paşa Camii
Rüstem Paşa Kervansarayı
Ulu Camii , Atabey Camii
İbrahim Paşa Camii
Erzurum Kalesi
Yakutiye Medresesi
Tarihi Erzurum Evleri
Kültür ve Sanat
Şehirde bir çok kültürel faaliyet imkânı bulunmaktadır. Erzurum Devlet Tiyatrosu birçok oyun sergilemektedir. Şehirde 3 sinema salonu bulunmaktadır. İhsan Doğramacı Vakfı Özel Bilkent Erzurum Laboratuvar Lisesi her ay Bilkent Senfoni Orkestrası’nın konserlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Erzurum ili
Erzurum ili, Türkiye Cumhuriyeti’nin Karadeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan bir ildir.
İlin kuzeyinde Rize ve Artvin, Kuzeydoğusunda Ardahan, batısında Bayburt ve Erzincan, doğusunda Kars ve Ağrı, güneyinde Bingöl ve Muş bulunmaktadır.
Kış turizmi ve üniversiteler arası kış oyunlarının adresi olup aynı zamanda 2011 Universiad Dünya Kış Olimpiyatları’na hazırlanmaktadır.
Erzurum Türkiye’nin en çok güneş gören illerinden biri olmasına rağmen en soğuk illerindendir. Çünkü, Erzurum’un rakımının fazla olması ver kar yağışının yoğun olması güneş ışınlarının uzaya tekrar geri yansımasını sağlar.Ve Türkiyenin en milliyetçi illerinin başında gelir.
İlçeleri
Erzurum iline bağlı 19 ilçe vardır. Bunlar:
Aşkale
Çat
Erzurum
Hınıs
Horasan
Ilıca
İspir
Karaçoban
Karayazı
Köprüköy
Narman
Oltu
Olur
Pasinler
Pazaryolu
Şenkaya
Tekman
Tortum
Uzundere
