Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan bir yazarın gezdiği, gördüğü yerleri edebi bir üslûpla anlattığı yazı türü olan gezi yazısı hakkında bilgi vereceğiz. Peki gezi yazısı nedir, gezi yazısı özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Gezi Yazısı (Seyehat) Nedir?
Edebi bir anlatımla gidilip gezilen yöre yada ülkelerle ilgili bilgi, gözlem, izlenim ve anıların kaleme alındığı yazılara gezi yazısı denir. Çocuklar yakın çevrelerini tanımaya başladıkça kendi çevrelerinin dışında bir çevrenin dahası ülkelerin olduğunu fark edeceklerdir. Çocuklar kendi dünyasının dışında kalan bu dünyayı merak edecek ve bunun sonucunda da gezi yazılarına ilgi duyacaktır
Gezi yazarları gezip gördükleri yerlerin doğa ve iklimle ilgili özelliklerinin yanı sıra o bölgede yaşayan insanların geleneklerini, alışkanlıklarını, zevklerini tanıtmaya çalışırlar. Bu bakımdan bu tür yazılar tarih, coğrafya, sosyoloji gibi bilim dalları içinde önemli bir kaynaktır. Çocuklar da bu yetişkinler gibi bu tür yazılardan genel kültürlerini artırıcı pek çok şey öğrenebilirler
Eskiden gezi yazarları daha çok insanların hiç tanımadığı veya pek az tanıdığı ülkeleri ve kıtaları tanıtıcı eserler meydana getirirlerdi. Bugün dünyamızın her köşesi yazarlar için bir konu kaynağı olabilmektedir
Gezi Yazısı (Seyehat) Özellikleri Nelerdir?
- Gezi yazılarında, gezilip görülen yerin bütün özellikleri ele alınır.
- Gezilen yerin özellikle tarihî, coğrafî, tabiî ve sosyal nitelikleri belirgin şekilde anlatılır.
- Gezi yazılarında gezginin dikkatini çeken ve farklı bir özellik gösteren insanlar, tarihî ve tabiî güzellikler, farklı kültürler gibi konular güncel olaylarla da bütünleştirilerek edebî bir üslupla yazıya geçirilir.
- Gezi yazılarında ayrıca yörenin dil, din, inanç, âdet, gelenek, görenekleri incelenir.
- Bölgedeki insanların düşünce yapısı ortaya konur.
- Bölge, okuyucunun daha iyi anlaması açısından başka bölgelerle kıyaslanır.
- Yazar, gezisi esnasında birçok yer görür, birçok insanla tanışır; bunları hafızasında tutmak zor olduğu için gezi esnasında kısa notlar alır ve bunları hikâye eder.
Gezi Yazısı Tarihçesi Hakkında Bilgiler
- Avrupa Hunlarının tarihi hakkında önemli bilgiler veren Priskos’un notları (448-449),
- 6. yüzyılda Bizans elçisi olan Zemarkhos’un Göktürkler hakkında yazdığı eser (568),
- Hac vazifesi için Mekke’ye giden İranlı şair Nasır Hüsrev’in Mekke seyahati (1045-1052), Mısır ve Anadolu’nun doğusu hakkında bilgiler verdiği “Sefername” adlı eseri.
Seyahatname türünde eserler veren ilk önemli yazarlardan diğer ikisi ise Venedikli seyyah Marco Polo (1245-1324) ile Arap seyyah İbni Batuta’dır (1304-1369). Marco Polo, Yakın Doğu ve Orta Asya’ya yaptığı uzun yolculukları anlatan önemli bir eser yazmıştır. İbni Batuta ise Anadolu, Harezm, Maveraünnehir ve Horasan’ı gezerek bölgedeki Türk toplumlarının yaşantısını anlatmıştır
Dünya edebiyatı için bir diğer önemli eserin sahibi 10. yüzyılda yaşamış İbn Fadlan‘dır (Ahmed bin Fadlan). İdil Bulgar Hanlığı’na gönderilen Abbasi elçilik heyetinin katibi İbn Fadlan, yaptığı bu seferi ‘İbn Fadlan Seyahatnamesi’ olarak kağıda dökmüştür.
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?