Göktürk Kitabeleri Nedir, Göktürk Kitabeleri Özellikleri Nelerdir?

Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan Eski Türkçe Türkler’in bilinen ilk Alfabesi olan Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlarından olan göktürk kitabelerinden bahsedeceğiz. Peki göktürk kitabeleri nedir, göktürk kitabeleri özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.

Göktürk Kitabeleri Nedir?

Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yolluğ Tigin yazmıştır. Yolluğ Tigin aynı zamanda Bilge Kağan’ın yeğenidir. Yazıtlarda bu abidelerin sonsuzluğa kadar kalması temennisi ile “Bengü Taşlar” denmiştir.

Yazıtlar, 1889 yılında Moğolistan’da Orhun Vadisi’nde bulunmuşlardır. Bu yazıtlar II. Göktürk Kağanlığı’na aittir. Yazılış tarihleri MS. 8. yüzyılın başlarına dayanmaktadır. Yazıtlardan Kül Tigin Yazıtı 732 yılında, Bilge Kağan Yazıtı 735 yılında yazılmışlardır. 1893 yılında Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen tarafından, Rus Türkolog Vasili Radlof’un da yardımıyla çözülmüş ve aynı yılın 15 Aralık günü Danimarka Kraliyet Bilimler Akademisi’nde bilim dünyasına açıklanmıştır.

Göktürk Kitabelerinin Önemi Nedir?

Köktürk kitabeleri Türklerin hacimli ilk yazılı belgeleri olmaları dolayısıyla çok büyük bir öneme sahiptirler. İnsanların kimlik belgeleri olduğu gibi milletlerin de kimlik belgeleri vardır. Bu kitabeler Türklerin kimlik belgeleridir âdeta. Kitabelerin önemini en iyi şekilde kitabeler üzerinde çalışanlar ifade etmişlerdir:

Bu isimlerden biri olan Muharrem Ergin “Orhun Âbideleri” adlı eserinde abideleri şu şekilde değerlendirmiştir: “Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metin… İlk Türk tarihi… Taşlar üzerine yazılmış tarih… Türk devlet adamlarının millete hesap vermesi, milletle hesaplaşması… Devlet ve milletin karşılıklı vazifeleri…

Göktürk Kitabelerinin Özellikleri

1. Türk milliyetçiliğinin temel kitabı olarak kabul edilirler.
2. Orhun alfabesiyle yazılmışlardır.
3. Türk tarihinin bilinen ilk yazılı eserleridir.
4. Türk adının geçtiği ilk yazılı metinlerdir.
5. Sosyal devlet anlayışı hakimdir.
6. Siyasetname özelliğindedirler ve öğüt verirler.
7. Abidelerle ilgili ilk bilgileri Cüveyni vermiştir.
8. Abideleri ilk okuyan kişi Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen’dır.
9. Toplamda 6 anıttan oluşur fakat en önemlileri; Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilenlerdir.
10. II.Göktürk (Kutluk) Devleti’ne aittirler.

Performans/Proje Ödevleri;