1913’Te 15.000 İşçi Çalıştıran Bir İşletmede Bir Yıl İçinde 53.000 Bin Kişi İşe Alınmıştı. Aynı Yılın Sonunda Çalıştırdığı İşçi Sayısına 100 Kişi Daha İlave Yapmak İsteyen Bir Fabrika 963 İşçiye Yer Vermişti. Bunun Dışında Detroit İşverenler Derneği’nin Genel Sekreteri: “Fabrikalar Birer Barut Fıçısı, Mutlaka Bir Şeyler Yapmak Lazım” Diyordu.
Bu Bir Şeylerin Ne Olduğunu İse Bilen Tek Kişi Henry Ford’du.
Otomobil Sanayisinde Günlük Ücretlerin 2-3 Dolar Olduğu Bir Dönemde O, 1914 Ocak Ayında Ücreti 5 Dolara Çıkardı, Dokuz Saatlik İş Gününü Sekiz Saate İndirdi. Bu, Five Dollars Day Sloganıydı. Ve Sonuçlarını Hemen Almaya Başladı. İş Değiştirme Binde Birin Altına Düştü; İşe Gitmeme, Çalışmama Gibi “Aksaklıklar” Unutuldu. Ford’un İşe Alma Bürolarının Önünde Uzun Kuyruklar Oluşuyordu. Üretim Hızla Arttı; 1913’Te Yılda İki Yüz Bin Araba Üretilirken, 1915’Te Beş Yüz Bin, 1919’Da Bir Milyon, 1923’Te İki Milyon Ve 1929’Da Beş Milyon Araba Üretildi. Üretim Fiyatları Ve Dolayısıyla Satış Fiyatları Düştü. Ford’u Ford Yapan T Modelinin Satış Fiyatı 1950 Dolardan 290 Dolara Düştü. 1919’Da Ücretler 6 Dolar Oldu. Henry Ford 1919 Yılında Şöyle Diyecekti; “Sekiz Saatlik İş Günü İçin Beş Dolar Uygulaması Hayatımın En Kârlı İşi Oldu Ancak Ücreti Altı Dolara Çıkarmak Bundan Da Büyük Bir Kâr Sağladı.” 1929 Yılında İse Günlük Yedi Dolar Uygulamasına Geçilmişti.
Bu Uygulama Ford’a Disiplinli Ve Sadık Bir İş Gücü Sağlamakla Kalmıyordu, Aynı Zamanda Uçurumları Büyütüp İşçi Sınıfı Arasındaki Farklılaşmayı Da Azdırıyordu. Nitekim Ford’da Çalışan İle Çalışmayan Ayrımı Yapılır Duruma Gelinmişti. Başka Bir Ayrım Da Ford’da Çalışıp “Five Dollars Day” İmkanına Sahip Olanlar İle Olmayanlar Arasında Vardı. Bu Hakka Sahip Olmayanlar “Altı Aydan Az Kıdeme Sahip Olanlar, Yirmi Bir Yaşının Altındaki Genç İşçiler Ve Evlenip Gitmeleri Söz Konusu Olduğu İçin Kadınlardı.” Bu Hakka Sahip Olmak İçin İyi Ahlak Da Gerekliydi. Temizlik, İhtiyatlı Olma, Sigara İçmeme, İçki İçmeme, Kumar Oynamama Vs. Dolayısıyla Five Dollars Day Aynı Zamanda Kontrol Ve “Terbiye” Aracıydı.
Five Dollars Day Uygulamasının Başka Olumlu Yönleri İse “İyi” İşçilere İyi Bir Gelir Seviyesine Ulaşma Olanağı Yani Ford Fabrikaları İçin Sadık Bir Pazar Ve “Güzel” Çocuklar Yetiştime İmkanı Yani Ford Fabrikaları İçin Doğuştan Sürekli Bir İş Gücü.
Henry Ford Şöyle Demiştir; “Düşük Ücret Ödeyerek, Yetersiz Beslenmiş, Hem Fiziki Hem De Ahlaken Az Gelişmiş Bir Çocuk Nesli Yaratıyoruz. Bunun Sonucunda Gerek Fiziken Gerekse Ahlaken Zayıf Bir İşçi Nesli Ortaya Çıkacaktır. Bu İşçiler Sanayiye Girdiklerinde Yetersiz Ve Verimsiz Olacaklar. Sonuçta Fatura Yine Sanayiye Çıkacak. Benim Başarım Ödediğime Bağlıdır. Eğer Çok Para Dökersek, İnsan Yapısı Gereği, Bu Para Harcanacaktır. Bu Harcama Da Tüccarları, Perakendecileri, İmalatçıları Ve Bunun Da Sonucu Olarak Her Türlü İşçiyi Zenginleştirir Ve Kişilerin Refahını Arttırır. Bu Refah Da Otomobillerimiz İçin Talebin Artmasıyla Sonuçlanır.”
Ford Şirketinin İsteği Üzerine 1929’Da Detroit’te Gerçekleştirilen Bir Anket Şu Sonuçları Ortaya Koydu: Her Yüz İşçi Ailesinden 98’İ Elektrikli Ütüye, 76’Sı Dikiş Makinesine, 50’Si Çamaşır Makinesine, 49’U Gramofona, 47’Si Otomobile, 36’Sı Bir Radyoya Ve 35’İ Elektrik Süpürgesine Sahipti.1929’Da Abd’de Ulaşıma Sokulmuş 23 Milyon Otomobil Vardı Yani 100 Kişiye 19 Otomobil Düşüyordu Ki Aynı Tarihte İngiltere’de 3, Fransa’da 2 Otomobil Düşüyordu. Lastik Sektörü, Yan Sanayiler, Benzin Ve Tamiratla Birlikte Otomotive Bağlı Sektörlerde 5 Milyondan Fazla İnsan Çalışıyordu. Buna Paralel Olarak Yol Yapımı Ve Petrol Çıkarma Faaliyetleri De Artıyor, Kentler Büyüyor, Konut İnşaatları Görülmemiş Bir Hızla Artıyor Ve Elektrik Tüketimi On Yılda Üçe Katlanıyordu.
