Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatı olan hikaye hakkında bilgi vereceğiz. Peki hikaye nedir, hikaye özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Hikaye Nedir?
Yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olayların bir yazar tarafından okuyucuda heyecan, zevk uyandıracak şekilde kısaca anlatıldığı edebi metinlere hikaye ya da öykü denilmektedir. Ola çevresinde oluşan edebi metinlerden birisi olan hikayeler, sade bir olay örgüsüne dayanmakla beraber genellikle tek mekanda az sayıda kişiye yer verir ve özlü bir anlatım barındırır. Olayları kısa bir şekilde ele almasıyla birlikte öykülerin genellikle birkaç sayfadan oluştuğu söylenebilir.
Hikayeler uzun bir süre romanın bir parçası olarak değerlendirildi. Özellikle Tanzimat Dönemi’nin ilk yıllarına kadar herhangi bir olayı anlatan tüm eserlere hikaye adı verildi ancak roman kavramı bizde kullanılmaya başlanınca hikaye farklı bir tür olarak adlandırılmaya başlandı. Her ne kadar hikaye, romanla benzer özellikler gösterse de günümüzde hikayeler farklı bir edebi tür olarak değerlendirilmektedir. Dünya edebiyatında ilk hikaye örneği olarak kabul edilen eser 14. yüzyılda İtalyan yazar Giovanni Boccaccio’nun yazdığı Decameron adlı hikayedir. Edebiyatımızda ise ilk hikaye örneği Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı Letaif-i Rivayet’tir.
Hikaye Özellikleri Nelerdir?
1. Hikaye yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olayları anlatır.
2. Romanlara göre olaylar çok daha kısa anlatılır.
3. Hikayelerin olay ve durum olmak üzere iki ayrı türü vardır.
4. İlk hikaye örneği Boccaccio’nun Decameron adlı eseridir.
5. Türk edebiyatındaki ilk hikaye kitabı ise Ahmet Mithat Efendi’nin Letaif-i Rivayat’idir.
6. Hikayeler dört yapı unsurundan oluşmaktadır: olay, kişi, zaman ve mekan.
7. Romana göre kişi sayısı daha azdır.
8. Hikayede plan şu şekildedir: serim, düğüm ve çözüm.
Hikaye Yapı Unsurları Nelerdir?
a) Kişiler: Hikâyede yer alan olaylar, genellikle merkezde yer alan kişilerin çevresinde gelişir. Hikâyede kişiler, olay örgüsünde üstlendikleri işlevlere göre önemli hâle gelirler. Kişiler, olay örgüsü içindeki tutum ve davranışları ile bireysel veya toplumsal bazı değerleri temsil eder. Kişileri ve onların olaylar içinde kazandıkları özellikleri belirlemek hikâyeyi anlamakta önemli bir aşamadır.
b) Olay örgüsü: Olaylar, gündelik hayatta her zaman yaşanabilecek gerçek durumlardır. Olay örgüsü ise kurgusal olayların edebî metinde sıralanışı ile oluşan bir düzenlemedir. Bu bakımdan olay örgüsü, edebî metinlerin kurmaca dünyasının önemli bir parçasıdır.
c) Mekân: Hikâyede olayın oluştuğu, geliştiği çevre veya yere “mekân” adı verilir. Edebî metinlerde mekân, genellikle kişilerin psikolojik özelliklerini ortaya çıkarmanın bir aracı olarak kullanılır.
ç) Zaman: Hikâyede olayların yaşandığı; an, saat, gün, mevsim veya yıl gibi ifadeler metnin zaman çerçevesini oluşturur. Hikâyedeki olayların kendine özgü bir zaman çerçevesi vardır ve tercih edilen zaman olayların akışını doğrudan etkiler. Hikâyelerdeki olaylar genellikle çok uzun zaman dilimlerine yayılmaz. Özellikle kısa hikâyede olaylar çok kısa zaman dilimlerinde oluşur ve tamamlanır.
d) Anlatıcı ve Bakış Açısı: Hikâyede, olay veya durumları aktaran, anlatan kurmaca kişilik “anlatıcı” olarak adlandırılır. Anlatıcı, yazarın dışında yer alan ve yalnızca o hikâyeye özgü olarak kurgulanan bir kişiliktir. Anlatıcının, aktardığı olayla ilgili ayrıntılara hâkimiyeti ve ayrıntıları aktarma biçimi “bakış açısı” olarak ifade edilir. Bakış açısı, metinde seçilen anlatıcıya göre değişir. Hikâye ve romanlarda üç farklı anlatıcı ve onlarla birlikte gelişen üç bakış açısı vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?
