Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan Ortaya atılan herhangi bir konu, düşünce, görüş veya yargının okuyucu veya dinleyiciye kanıtlama (ispatlama) yolu ile anlatılması için uygulanan bir anlatım türü olan kanıtlayıcı anlatım hakkında bilgi vereceğiz. Peki kanıtlayıcı anlatım nedir, kanıtlayıcı anlatım özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Kanıtlayıcı Anlatım Nedir?
Bir görüşü kabul ettirme, aydınlatma, inandırma ve ikna etme amacıyla yazılan yazılardır. Okuyucuyu, dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek amacıyla bazı sözcük ve sözcük grupları aralıklarla tekrar edilir. Kanıtlayıcı anlamında hitap edilen kitlenin kültür düzeyi ve beklentileri göz önünde bulundurmakla beraber örneklendirme, sayısal verilere, tanımlamalara, tanık göstermelere ve açıklamalara başvurulur.
Kanıtlayıcı anlatımın tartışmacı anlatımdan en belirgin farkı; savunulan düşünce hakkında nesnel nitelikte bilgiler vermesidir. Yani tartışmacı anlatımda yazar, kendi kişisel görüşlerini paylaşırken kanıtlayıcı anlatımda sayısal veriler ve belgeler öne sürülür.
Kanıtlayıcı Anlatım Nerelerde Kullanılır?
Bu anlatım türü daha çok bilimselliğin ön planda olduğu makale türü yazılarda, siyasi ya da ideolojik yazılarda, fikir yazılarında, tartışmalarda kullanılır.
Metin Türleri:
1 Makale
2 Deneme
3 Eleştiri
4 Fıkra
5 Söylev
Not: tartışmalarda çoğunlukla kanıtlayıcı anlatım kullanılır.
1 Münazara
2 Forum
3 Panel
4 Açık Oturum
Kanıtlayıcı Anlatımın Özellikleri Nelerdir?
- İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
- Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir.
- Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur. - Konuşmacı ve yazar konuyu aydınlatmak maksadıyla farklı kişilerin düşüncelerine müracaat eder.
- Kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır.
- Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır.
- “Tanımlama, açıklayıcı betimleme, sınıflandırma örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma ” gibi düşünceyi geliştirme yollarından faydalanılır.
- Kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen toplumun kültür düzeyi ve beklentileri önemlidir.
Kanıtlayıcı Anlatımın Örnekleri Nelerdir?
Örnek-1
Son araşştırmalara göre Ahmet Haşim’in şiirlerinde kullandığı sözcük sayısı, çoğu büyük şaire göre oldukça sınırlı. Toplam 1446 sözcükle şiir yazmış “Merdiven” şairi. Mehmet Fuat hatırlatıyor: Firdevsi 8300 sözcükle, Fuzuli 4000 sözcükle, Orhan Veli ise 3945 sözcükle yazmıştır. Çok küçük sözlüğüyle Ahmet Haşim duyuşta, düşünüşte, belki, bile isteye ufkunu daraltıyor, kendi duyuşunu ısrarla vurgulamayı tercih ediyordu.
Örnek-2
Bir şiirde kullanılan sözcüklerin, günlük yaşamda çok kullanılan, yaygın sözcükler oluşu bir zayıflık mıdır? Ben buna katılmıyorum. Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan, Aşık Veysel bugüne kadar gündemde kalabilmişse halkın dilini kullandıkları içindir. Şair uzaydan gelmediğine göre verili dili kullanmak durumundadır.
Örnek-3
Son yıllarda yapılan araştıımalaır eğitimde övme ve ödüllendirmenin, yerme ve cezalandırmadan daha iyi sonuçlar verdiğini ortaya çıkarmıştır. Bir araştırmacı övme ve yermenin başarı üzerindeki etkisini ölçmek için 4 ve 6.sınıf öğrencilerine bir matematik testi uygulamış ve böylece aynı yaşta ve aynı kabiliyette olan öğrencileri dört gruba ayırmıştır. Beş gün üst üste bu gruplara, üzerinde on beşer dakika çalışmak üzere 30 problem vermiştir. Bu deneyde her günkü çalışmadan sonra I. gruptaki çocukların her biri sınıfın önüne çağırılıp kendilerine çok iyi başardıkları söylenmiştir. II. gruptaki öğrenciler gene sınıfın önüne çağırılıp hataları belirtilmiş ve başarısızlıktan ötürü azarlanmışlardır. III. gruptakilere hiçbir şey yapılmamıştır; bunlar ancak ötekilere yapılan muameleyi görmüşlerdir. IV. grup ise ayrı bir dershanede çalıştırılmıştır. Bunlar ödüllendirilmeyip cezalandırılmadıkları gibi I ve II. grubun tabi olduğu muameleyi de görmemişlerdir. Beş günlük süre içinde I. grupta devamlı bir ilerleme görülmüş, II. grup öğrencilerde ikinci gün bir gayret artışı ama sonra bir gerileme meydana gelmiştir. III. grubun başarısı övülen ve azarlanan gruplara nazaran daha düşük olmuş; IV. grup (hiçbir muameleye tabi olmayanlar) ise hepsinden daha geri kalmıştır.
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?
