Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan doğada yaygın bulunan ametal bir kimyasal element olan karbon nedir konusuna değinmek istiyoruz. Peki karbon döngüsü nedir, karbon döngüsü aşamaları hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Karbon Nedir?
Karbon doğada en yaygın olarak bulunan elementlerden bir tanesidir. Sembolü C olarak ifade edilir. Periyodik tabloda 14. grupta yer almaktadır. Atom sayısı ise 6 olmaktadır.
Karbon tabiatta saf hali ile grafit ve elmas şeklinde bulunmaktadır. Elmasın karbon bağları çok güçlü iken grafitin karbon bağları zayıftır. Grafit ile elmas oksijen ile tepkimeye girerek, aynı kimyasal reaksiyon gerçekleşir ve yandığı durumda karbon oksijene bağlanır. Böylece karbondioksit oluşur.
Karbonun Özellikleri Nedir?
- Karbon doğada şekilsiz, grafit ve elmas şeklinde bulunmaktadır. Yeryüzü üzerinde 3 farklı allotrop halinde yer alır.
- Allotropların atomları farklı şekilde birbirine uymaktadır. Fakat Allotroplar aynı elementten yapılmış malzemelerdir.
- Karbon elmas Allotropunda doğada bulunan en sert maddedir.
- Ayrıca karbon herhangi bir elemanın en yüksek derecede termal iletkenliğine de sahiptir.
- Grafit en yumuşak malzemelerden birisidir. Rengi ise siyah ve gridir. Fakat elmas şeffaftır.
- Grafit elektriği iyi iletir.
- Amorf karbon ise siyah renkte ve kömür kurumları tanımlamak amacıyla kullanılır.
- Karbon diğer karbon atomları ile bağ kurar ve molekül zincirleri yapmaktadır. Bu da karbonun en önemli özelliğidir.
- Tüm elementler içerisinde karbon en yüksek erime noktasına sahip olan elementtir.
- Karbonun sembolü C iken atom numarası 6’dır.
- Ametal grup içerisindedir.
- Yoğunluğu 2267 kg/m3’tür.
- Karbonun atom ağırlığı 12.0107 amu, atom yarıçapı ise 70 (67) pm olmaktadır.
Karbon Döngüsü Nedir?
Canlıların yapısına katılan ve yaşamın temel unsurlarından olan su, oksijen, karbon, azot, fosfor gibi inorganik maddelerin canlı ve cansız ortamlar arasında yaptığı sürekli dolaşıma madde döngüsü denir. Döngüye katılan maddelerin toplam miktarı, Dünya’da milyonlarca yıldan beri neredeyse aynı kalmış ancak maddeler devamlı hareket etmiştir. Yani kaynaklar sonsuz değil sınırlıdır ve hareket ettiği yerlerde dengeli seviyede bulunması gerekir.
Enerji akışı ise, enerjinin güneşten başlayarak fotosentez ve besin zinciri aracılığıyla üreticiler, otçullar ve etçillere doğru, tek yönlü olarak akmasını ifade eder. Madde ve enerji döngüleri, ekosistemin ve yaşamın devamlılığını ve doğal dengesini korumasını mümkün kılar. Doğada bulunan birçok madde canlılar tarafından üretilir veya tüketilir. Bu maddelerin miktarı sınırlı olduğu için ekosistem içinde bir döngü halinde kullanılması hayatın devamlılığını sağlar.
Enerjinin besin zinciri yoluyla aktarımı ve tüketilen maddelerin üretim için ekosisteme geri dönmesi, ekosistemdeki canlıların çeşitliliklerini devam ettirebilmeleri için gerekli zemini hazırlayan temel etmenler arasındadır. Madde döngülerinde meydana gelebilecek herhangi bir aksama veya maddenin bir bölgeye dağılımının gereğinden fazla / düşük olması ekosistem dengesini etkiler.
Örneğin, karbon döngüsü sırasında fosil yakıtların fazla yakılması sonucu atmosferde biriken sera gazları, sera etkisine ve dünyanın aşırı ısınmasına neden olurken, bunun sonucunda oluşabilecek fazla buharlaşma su döngüsünü olumsuz etkileyebilir ve bazı bölgelerde kuraklık tehlikesi ortaya çıkabilir.
Karbon Döngüsü Nasıl Gerçekleşir?
Karbon atomlarının jeolojik, kimyasal, fiziksel ve farklı süreçler ile yeryüzü ile okyanuslar arasında dolaşmasına karbon döngüsü ismi verilmektedir. Canlıların temel bileşenleri karbon atomlarından oluşmuştur. Bu nedenle de karbon atomunun tüm yaşamın temel taşı olduğunu söylemek mümkündür.
Dünyamızda karbon en çok karbonsioksit olarak bulunmaktadır. Karbon döngüsü ise, atmosfer, litosfer, biyosfer, hidrosfer de gerçekleşir. Eğer döngü bozulmazsa karbon doğada denge halinde bulunmaktadır. Dünya üzerinde karbonun 4 adet temel kaynağı vardır. Bunlar;
- Atmosfer; Atmosfer bir diğer adı ile hava küre de karbon, karbondioksit şeklinde bulunmaktadır.
- Hidrosfer; Hidrosfer’in diğer adı su küredir. burada karbon, bikarbonat ve karbondioksit şeklinde bulunmaktadır.
- Litosfer; Litosfer’in diğer bir adı taş küredir. Burada karbon, petrol, kömür ve doğal gaz olarak yer alır.
- Biyosfer; Biyosfer’in diğer adı canlılar küresidir. Karbon canlı bünyasinde organik molekül şeklinde yer almaktadır.
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?
