Kayaç, çeşitli minerallerin veya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden ya da bir mineralin çok miktarda birikmesinden meydana gelen katı birikintiler olan kayaç hakkında bilgi vereceğiz. Peki kayaç nedir, kayaç özellikleri nelerdir, kayaçlar nasıl oluşur hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Kayaç Nedir?
Coğrafya; Dünya’nın doğal ortamını, beşerî ve ekonomik özelliklerini, doğa ve insan arasındaki etkileşimi neden sonuç ilişkisi içinde inceler. Kıtaları, okyanus tabanlarını, dağları oluşturan, doğal ortamı etkileyen ve insanlık tarihinin her döneminde beşerî ve ekonomik açıdan yararlanılan kayaçlar, coğrafya dersinin konuları arasında yer alır.
Bir veya birden fazla mineralin bir araya gelmesiyle doğal olarak oluşmuş kütlelere kayaç (taş) adı verilir. Kayaçlar mineral topluluğudur. Kayaçlar jeolojinin petrografi alt bilim dalı tarafından incelenir.
Kayaçlar Nasıl Oluşur?
Yer kabuğunun oluşması esnasında magma yüzeye çıkar ve katılaşır. Bununla beraber ortaya çıkan yeryüzü şekilleri eşliğinde bunların altında kalmış olan katmanlar kayaçları oluşturur. Tabii bu süreç içerisinde çevre şartları da yer almaktadır. Yağmur, rüzgar, akarsu aşındırması, sel ile yüksek sıcaklık ve basınç gibi faktörlerin etkisi üzerinden kayaçların oluşumu sağlanır. Tam olarak tanımlamak gerekirse kayaç; yapısında birçok değişik mineral madde bulunduran yer kabuğundaki en büyük kaya parçaları bütünüdür.
Aynı sıcak ve soğuk değişimleri ile beraber çevresel faktörlerin sürece dahil edilmesiyle, yer kabuğu kayaçların oluşumuna etki sağlamaktadır. Yüksek sıcaklık ile beraber ayrıca basınç üzerinden yaşanan soğuma kayaçları oluşturur. Özellikle mineral kaynakları üzerinden günümüzde önemli bir yere sahiptir. Bu sebepten pek çok farklı sektör için üretim konusunda ciddi bir yeri vardır. Gündelik yaşamın içerisinde kullanılan birbirinden farklı ürünler kayaçların ham madde olarak kullanılması ile elde edilir.
Kayaçların Önemi Nedir?
- Yer şekillerinin oluşum ve gelişiminde; kayaçların aşınıma karşı direnci, çözülebilir olması, geçirimliliği önemli rol oynar.
- Toprak oluşumunda kayaçlar, ana kaya faktörü olarak toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerinde etkilidir. Volkanik kökenli toprakların tarımsal verimi yüksektir.
- Akarsu, göl, yer altı suları ve kaynaklar gibi hidrolojik çalışmalar kayaç bilgisi gerektirir.
- İnşaat mühendisliği çalışmalarında, kayaçların tanınması ve özelliklerinin bilinmesi önemlidir. Her türlü bina, baraj, köprü inşaatı ve yol çalışmalarının öncesinde, mühendislik çalışması yapılacak sahanın zemin (kayaç) özellikleri araştırılır. İnşaat zemin özellikleri dikkate alınarak yapılır.
- Beşerî ve ekonomik ihtiyaçların karşılanmasında kayaçlardan yararlanılır.
Performans/Proje Ödevleri;
Dünyanın Hareketlerinin Sonuçları Nelerdir, Dünya Hareketlerinin İnsan Yaşamına Etkisi Nedir?
Doğal Çevrenin Yanlış Kullanılmasının Sonuçları Nelerdir? Çevre Kirliliği Hakkında Bilgiler
Temiz Su Kaynakları Nelerdir, Suyun Verimli Kullanılmasının Önemi Nedir?
Heyelan Nedir, Heyelanın Zararları Nelerdir?
