Kimyasal Reaksiyon Nedir, Kimyasal Reaksiyonlarda Neden Çökelek Oluşur?

Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan iki veya daha fazla maddenin etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturan kimyasal reaksiyon nedir konusuna değinmek istiyoruz. Peki kimyasal reaksiyonlarda neden çökelek oluşur, kimyasal reaksiyon hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.

Kimyasal Reaksiyon Nedir

Kimyasal değişmelere ya da kimyasal tepkimelere kimyasal reaksiyonlar da denir. Kimyasal reaksiyon sırasında değişim geçiren maddelere reaksiyona girenler, yeni oluşan maddelere de reaksiyondan çıkanlar ya da ürünler adı verilir. Demirin paslanması sırasında havadaki oksijenle demir birleşerek demir oksit denilen pası oluşturur. Burada demir ve oksijen girenler, demir oksit ise çıkan üründür. Kimyasal reaksiyon sırasında meydana gelen değişiklikler, kimyasal denklemlerle gösterilir. Kimyasal denklemlerde giren ve çıkan maddeler formüllerle gösterilir. Örneğin kömür yanarken içindeki karbon havadaki oksijenle birleşir ve karbon dioksit gazı açığa çıkar.

Bu olaya ilişkin tepkime denklemi şu şekilde yazılır;

C + O2 > CO2
Kömür Oksijen Karbon dioksit
Girenler Çıkanlar (Ürün)

Kimyasal Reaksiyonların Özellikleri

Bir maddenin farklı maddelere ayrışmasına ya da farklı maddelerin etkileşerek yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon) denir.
Kimyasal reaksiyonlar, olaya giren maddelere ait taneciklerin (molekül, atom ya da iyon) çarpışmaları ile gerçekleşirler. Enerjileri yeterli olan taneciklerin çarpışmaları sonucunda kimyasal bağlar koparak moleküller atomlarına dağılır ve atomlar yeniden düzenlenerek farklı maddeler oluştururlar.
Kimyasal tepkime, kimyasal değişim ve kimyasal olay eş anlamlıdır. Tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir.
Yanma, paslanma (oksitlenme), nötürleşme, mayalanma, fotosentez, çökelme gibi olaylar kimyasal değişime örnek olarak verilebilir.

Kimyasal Reaksiyon Tipleri Nelerdir?

Ekzotermik Tepkime
Endotermik Tepkime
Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri
Sentez (Birleşme) Tepkimeleri
Yanma Tepkimeleri
Yer Değiştirme Tepkimeler

Kimyasal Reaksiyonlarda Neden Çökelek Oluşur?

Çöktürme ile oluşan katıların tanecik boyutu geniş bir aralıkta değişir. Aralığın bir ucunda tanecikleri çıplak gözle görülmeyen kolloidal süspansiyonlar (10^-7 -on üzeri eksi 7- 10^-4 -on üzeri eksi 4- cm çapında) bulunur. Bu tanecikler çözeltide çökme meyli göstermezler ve kolayca süzülemezler. Diğer uçta tanecik boyutu milimetrenin onda biri veya daha büyük boyutta çökelekler bulunmaktadır. Bu tür taneciklerin sıvı çözeltide dağılarak oluşturdukları faz, kristal süspansiyon adını alır. Kristal süspansiyonlardaki taneciklerin kendiliğinden çökmeye eğilimleri vardır ve kolayca süzülebilirler.

Çökeleklerin oluşmaları üzerinde bilim adamları yıllardır araştırmalar yapmaktadırlar. Ancak yine de bu olayın mekanizması tam olarak açıklanabilmiş değildir. Bununla birlikte tanecik boyutuna, çözünürlük, sıcaklık, reaktif konsantrasyonu ve karıştırma hızı gibi değişkenlerin de etki ettiği bilinmektedir. Bu değişkenlerin net etkilerinin kantitatif açıklamasında tanecik boyutunun bağıl aşırı doymuşluk adı verilen sistemin bir tek özelliği ile ilgili olduğu kabul edilir. Bağıl aşırı doymuşluk aşağıdaki gibidir.

Bu eşitlikte Q, bir türün herhangi bir andaki konsantrasyonu;S ise bu türün denge çözünürlüğüdür.

Çöktürme reaksiyonları çoğunlukla o kadar yavaştır ki, çöktürücü reaktifin damla damla eklenmesi halinde bile aşırı doymuşluk meydana gelir. Deneysel veriler, bir çökeleğin tanecik boyutunun, çöktürücü reaktifin ilave edilmesi esnasında ortalama bağıl aşırı doymuşlukla ters orantılı olarak değiştiğini göstermektedir. Bu nedenle (Q-S)/S büyük olduğunda, çökelek kolloidal olmaya meyleder; (Q-S)/S küçül olduğunda ise kristal katı oluşumu daha muhtemeldir.

Performans/Proje Ödevleri;