Köpekler Ve Maymunların, İnsanları Yardımsever Davranışlarına Göre Yargılıyor Olması.
Etrafınızdaki İnsanların Çevrelerinde Bulunan İnsanlara Nasıl Davrandıklarını İzlemeniz, Onlar Hakkında Belirli Yargılar Oluşturmanıza Sebep Olur. Peki, Aynı Yaklaşımın Köpekler Ve Maymunlar Tarafından Da Biz İnsanlara Dair Yürütüldüğünü Söylesek?
Neuroscience & Biobehavioral Reviews’de Yayımlanan Yeni Bir Araştırma, Evcil Köpek Ve Maymunların, Başkalarına Yardım Eden İnsanlara Yönelik Bir Tercih Yürüttüklerini Ortaya Koydu. Bu Yaklaşım, Ahlak Bilincimizin Kökenine Dair Bir Açıklama Getirebilir.
Bebeklerle Yapılan Geçmiş Araştırmalar, Bir Yaşından İtibaren, İnsanların Diğer İnsanlarla Kurduğu Etkileşimlere Bağlı Olarak Bir Yargılama Davranışı Geliştirdiklerini Ortaya Koymuştu. Bu Durum Da Çocukların Nasıl Davranmaları Gerektiğine Dair Doğumdan Önce Öğrendikleri Ahlaki Bir Tutumun Var Olduğunu Düşündürtüyor.
Kyoto Üniversitesi’den Karşılaştırmalı Psikolog James Anderson Ve Beraberindeki Ekip, Aynı Sosyal Değerlendirmenin Diğer Türlerde De Görülüp Görülmediğini Araştırdı.
İlk Olarak, Kapuçin Maymunlarının Yardımsever İnsanlara Dair Bir Tercih Gösterip Göstermedikleri Test Edildi. Yürütülen Deneylerde, Kapuçin Maymunlarına Bir Aktörün İçerisinde Oyuncak Olan Bir Kutuyu Açmaya Çalıştığı Denemeler İzletildi.
Sonrasında, Bu Aktör Kutuyu Yardım Etmeyi Kabul Edebilecek Ya Da Reddebilecek İkinci Bir Aktöre Sundu. Her İki Davranış Biçimini De Sergileyen İkinci Aktör Ve Kutuyu Açmaya Çalışan Birinci Aktör Daha Sonrasında Maymuna Yiyecek İkram Etti.
Eğer Yardımlaşma İşe Yaramışsa Maymunun Aktörlerden Hangisinin İkram Ettiği Yiyeceğine Yönelik Tercihinde Herhangi Bir Farklılık Gözlenmedi. Ancak Eğer İstenilen Yardım İkinci Aktör Tarafından Reddedilmişse, Maymunun Çoğunlukla Kutuyu Açmaya Çalışan Birinci Aktörün Sunduğu Yiyeceği Kabul Ettiği Görüldü.
Adalet Duygusu
Araştırma Ekibi, Aynı Zamanda, Kapuçin Maymunlarının Adalete Yönelik Tutumlarını Da İnceledi. Yürütülen Bu Testte, İki Aktörden Birine Üç Adet Top Verildi. Maymun Önünde Gerçekleştirilen Senaryoda, Aktör A, Elinde Üç Adet Top Tutan Aktör B’den Topları İstiyor Ve Aktör B, Elindeki Topları Aktör A’ya Vermeyi Kabul Ediyor. Sonrasında Aktör B, Verdiği Topları Geri İstiyor Ve Aktör A, Aktör B’ye Üç Topun Hepsini Vermeyi Ya Da Hiç Top Vermemeyi Tercih Ediyor. Maymunun Tanıklığında Gerçekleşen Senaryonun Ardından Her İki Aktör De Maymuna Bir Ödül Sunuyor.
Maymunun Davranışları İzlendiğinde, Eğer Aktör A, Üç Topun Hepsini Aktör B’ye Geri Vermişse Maymunun Sunulan Ödüle Dair Tercihinde Herhangi Bir Farklılık Gözlenmedi. Ancak Aktör A’nın Topları Vermeyi Reddettiği Durumlarda, Maymunun Çoğunlukla Aktör B’nin Verdiği Ödülü Almayı Kabul Ettiği Görüldü.
Araştırmacılar, Benzer Deneyleri, Sahibine Yardım Eden Ya Da Bu Yardımı Reddeden İnsanların Bulunduğu Denemeler Şeklinde Köpekler Üzerinde Yürüttü. Bir Kutuyu Açmaya Çalışan Sahibini Gözlemleyen Köpek, Daha Sonra Sahibinin Yanındaki İki İnsanın Yalnızca Birinden Kutuyu Açma Konusunda Yardım İstediğini İzledi.
Kurgulanan Deneyde, Yardım İstenen Kişi, Bir Denemede Yardımı Kabul Ederken Diğer Denemede İse Yardım Etmeyi Reddediyordu. Ardından, Tıpkı Kapuçin Maymunu Deneyinde Olduğu Gibi Her İki Kişi De Köpeğe Bir Ödül İkram Ediyor.
Yardım İstenen Aktör, Yardım Etmeyi Kabul Ettiğinde Köpeğin Sunulan Ödülleri Tercihinde Herhangi Bir Farklılık Gözlenmezken Yardım İstenen Kişi Yardımı Reddettiyse Köpeğin Diğer Kişinin Sunduğu Ödülü Kabul Ettiği Gözlemlendi.
Duygusal Tepki
Araştırmacılar, Elde Edilen Sonuçlara Dayanarak Köpekler Ve Maymunların, İnsan Bebeklerle Benzer Şekilde Sosyal Değerlendirmeler Oluşturduğunu Düşünüyor. Eğer Ki Biri Anti-Sosyal Bir Davranış Biçimi Gösteriyorsa Bu Durum Bir Tür Duygusal Tepki Ortaya Çıkarabiliyor.
Yapılan Geçmiş Araştırmalar Da Doğadaki Maymunların, Grubun Hangi Üyeleriyle İşbirliği Yapmayı Tercih Ettiklerine Dair Benzer Karar Verme Sürecini İşlettiklerini Ortaya Koymuştu.
Köpeklerin İnsanlarla Olan Uzun Süreli İlişkisi, Onların Yalnızca Köpeklerle Olan Davranışlarımıza Değil, Diğer İnsanlarla Olan Davranışlarımıza Da Son Derece Hassas Yaklaşan Bir Şekilde Evrimleştiklerini Gösteriyor.
Öte Yandan, Bizim Ahlak Algımız, Diğer İnsanların Yürüttüğü Bu Tarz İlkel Değerlendirmelerde Kök Buluyor Olabilir.
Diğerleri Hakkında Değerlendirmelerde Bulunabilme Kapasitesi, Bireylerin Kötü Sosyal Partnerleri Dışlamasıyla Daha Kompleks Sosyal Sistemlerin Sağlamlaşmasına Yardımcı Olmuş Olabilir. Bu Dışlama, Bireylerin Yalnızca Zararlı Sosyal Etkileşimlerden Kendilerini Sakınmasına Değil, Aynı Zamanda Kötü Davranışların Sergilenmemesini De Teşvik Etmiş Olabilir.
Emory Üniversitesi’nden Primatolog Frans De Waal’e Göre, Ahlak Ve İtibar Arasında Güçlü Bir Bağ Vardır. Öte Yandan Bu Araştırmalar, Maymunların Ahlaki Değerler Sahibi Canlılar Olduklarını Göstermiyor Fakat İmaj Bazen İtibarın Yaratılmasında Son Derece Önemlidir.
