Anasayfa » BİLGİ ANSİKLOPEDİSİ » Osmanlı İmparatorluğu Ve Amerika Arasındaki Ticaret Nasıldı?

Osmanlı İmparatorluğu Ve Amerika Arasındaki Ticaret Nasıldı?

Osmanlı İle Amerika Arasında Yapılan İlk Silah Ticaretlerine Dair Bilgilerdir.*

–Osmanlı İle Amerika Arasında Yapılan İlk Silah Ticareti Denizcilik Alanında Olmuştur.

–İlk Olarak Denizcilik Alanında Olmasının Nedeni İse; 1827 Yılında Navarin Baskınında Osmanlı Donanmasının İngiliz, Fransız Ve Rusya Tarafından Yakılmasıdır. Bundan Dolayı Osmanlı Hem Yeni Bir Müttefik Devlet Arayışında Hem De Yanan Donanmasını Yeniden İnşa Ettirme Düşüncesinde Olduğundan Amerika İle Anlaşma Yoluna Gitmiştir. Bu Süreci Hızlandıran Etkenlerin Kaptan-I Derya Hüseyin Paşa Ve Mehmet Hüsrev Paşa’nın Padişaha Sundukları Denizcilik Alanında Amerika İle İşbirliği Yapılabileceğine Dair Raporların Olduğunu Söyleyebiliriz.

–7 Mayıs 1830 Yılında İmzalanan “Osmanlı-Amerikan Dostluk, Ticaret Ve Seyr-İ Sefain” Antlaşması İle Amerika’dan Silah Sanayisine Dair İlk Transferler Başlamış Oldu.

–Yapılan Antlaşma 9 Maddeden Oluşmaktaydı. Bu Maddeler Silah Ticareti Haricindeki Diğer Ticaret Alanlarını Düzenliyordu. Silah Ticaretini Öngören Madde Gizli Olarak Antlaşmaya Eklenmiştir.

–Gizli Maddenin İçeriğinde Amerika’nın Osmanlı’ya Savaş Gemisi İnşa Edeceğine Dair Detaylara Yer Verilmiştir.

–Yapılan Antlaşmanın Yürürlüğe Girebilmesi İçin Amerika Devleti’nin Senatosundan Onay Alması Gerekiyordu. Onay Aşamasına Gelindiğinde Senota Gizli Maddenin (Bkz: Monroe Doktrini)’Ne Aykırı Olduğunu İleri Sürerek Antlaşmadan Gizli Maddeyi Çıkartıp O Şekilde Onaylamıştır.

–Antlaşmanın Bu Şekilde Onaylanması Osmanlı’nın Hoşuna Gitmemeiş Ve Hoşnutsuzluk Amerika Yönetimine İletilmiştir. Amerika Başkanı Andrew Jackson İstanbul’daki Maslahatgüzarı David Porter Aracılığıyla Sultan İkinci Mahmut’a Mektup Göndermiştir. Mektupta Gizli Maddenin Amerika Politikası Nedeniyle Kabul Görmediği Ancak David Porter’in Savaş Gemisi Yapımı İçin Bazı Tavsiyeler Vermek İçin Görevlendirildiği Yazmaktadır.

–Amerika Başkanının Girişimleriyle 1831 Yılında Amerikalı İki Gemi Mühendisi Henry Eckford Ve Foster Rhodes Kendi Yapmış Oldukları “United States” Adlı Savaş Gemisi İle İstanbul’a Gelmişlerdir.

–Savaş Gemisi İki Mühendisin Kendi Malları Olduğundan Amerika İle Sıkıntı Oluşturmamaktaydı. Bundan Dolayı Osmanlı Devleti Henry Eckford İle Anlaşarak Savaş Gemisini 150 Bin Dolara Satın Almıştır. Böylelikle Dolaylı Olarak Amerika Devleti İle Silah Ticareti Yapılmıştır.

–Ayrıca Osmanlı Devleti Aynalıkavak Tersanesinde Savaş Gemisi İnşası İçin Amerikalı İki Mühendisle Anlaşmıştır. Anlaşma Çerçevesinde İki Mühendis(Henry Eckford 1832 Ölmüştür) 1840 Yılına Kadar Osmanlı Donanmasına Birçok Savaş Gemisi İnşa Etmiştir.

–Nev Eser, Nusretiye, Eser-İ Hayr, Mesir-İ Ferah, Tair-İ Bahri Ve Adliye Osmanlı Donanmasına Kazandırılan Savaş Gemileri Olmuştur.

–İkinci Ticaret Aşamasına İse 1860 Yıllarından İtibaren Geçilmiştir. 13 Şubat 1862 Yılında Yenilenen “Osmanlı-Amerika Seyr-İ Sefain Ve Ticaret Antlaşması” İle Silah Ticareti Konusunda Arayışlar Hız Kazanmıştır.

–Osmanlı Tophane-İ Amireye Bağlı Tüfekhanede İmal Ettiği Tüfeklerde Ağızdan Dolma Teknolojisini Kullanmaktaydı. 1865 Yıllında İtibaren Avrupa Ve Amerika Tüfek Teknolojisinde İleri Bir Aşamaya Geçerek Tüfekleri Kuyruktan Dolma Ve Başlarına İğne Koyarak İmal Etmeye Başlamıştır. Böyle Olunca Osmanlı Yönetimi Silah Teknolojisinde Geride Kalmamak İçin Miralay Rüstem Bey’i Yeni Teknoloji Makinelerin Alımı Ve Silah Türlerini İncelemek Üzere Avrupa Ve Amerika’ya Göndermiştir.

–Rüstem Bey Avrupa’da İnceleme Yaptıktan Sonra Amerika’ya Geçmiştir. Burada Tüfekhane İçin Makine Bakarken Amerika Yetkilierden Ellerindeki Tüfeklerin Satışı İçin Görüşme Teklifi Alırlar. Amerika’nın Bu İsteğinin Nedeni İse; 1861-1865 Yılları Arasında Amerika İç Savaşı Nedeniyle Elinde Çok Büyük Miktarlarda İngiltere’den Satın Aldığı Enfield Markı Tüfek İle Kendi Yapımı Springfield Marka Tüfeklerin Olmasıdır. Osmanlı’yı Fırsat Bilerek O Silahların Birçoğunu Bize Satmışlardır.

–Rüstem Bey’in Silahları İnceleyip Kısa Sürede Osmanlı Tüfek Gücünü Artıracağı Düşüncesiyle Tüfek Alımına Karar Verilir. Çünkü Devlet Bu Dönemlerde Yoğun Olarak Savaştığından İmal Sürecini Beklemeden Gerekli Silah Gücüne Ulaşmak İstemiştir.

–Neticesinde 1869 Yılında Amerika Senatosunun Onayıyla Birlikte 114 Bin Enfield Marka Ve 125 Bin Springfield Marka Tüfek Alımı İçin Amerika Devleti İle Anlaşma Sağlanır. Anlaşma Karşılığında Toplam 239 Bin Tüfek İçin 1.351.442 Dolar Ödenmiştir. Springfield Tüfek Resmi
Enfield Tüfek Resmi
–Ayrıca Yapılan İlk Tüfek Alımından Sonra 1870 Yılında Tekrardan 100 Bin Adet Springfield Marka Tüfek Siparişi Verilmiştir. Bu Siparişin Diğerinden Farkı Tüfeklerin Yeni İmal Ürün Olmasıdır. Alınan Ürün Karşılığı Olarak 700.000 Dolar Ödeme Yapılmıştır.

–Alınan Bu Tüfeklerin Fişek İhtiyacına Karşılık Verebilecek Sayının Temini İçin İlk Başta 61.000.000 Civarında Fişeğin Dışardan Alımı Gündeme Gelse De Miktarın Fazla Olacağından İmali İçin Fişekhane’nin Günlük 150 Bin Fişek İmal Kapasitesine Çıkarma Çalışmaları Başlamıştır. Neticesinde Yeni Makinelerin Alımı Konusunda Amerika İle Anlaşılmış Ve Fişekhane Geliştirilmiştir.

–Bu Dönem İçinde Osmanlı Devleti’ne En Fazla Silah Malzemesi Satan Şirket
“Providence Tool Company” Olmuştur. 

–İkinci Abdülhamit Döneminde 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı(93 Harbi) Öncesi Amerika İle Silah Ticaretinin Artış Gösterdiğini Görmekteyiz. Bu Dönem İçinde 75 Bin Enfield Tüfeği, 689 Winchester Tüfeği İle 4 Milyon Winchester Fişeği Satın Alınmıştır. Winchester Tüfek Resmi

–1870 Tarihi İtibariyle Yıllarından Almanya’nın Silah Satışı Olarak Osmanlı Piyasasına Girişi İle Osmanlı- Amerika Silah Ticareti Düşmeye Başlamıştır. Çünkü Avrupa’da İngiltere Ve Rusya’ya Karşı Osmanlı Almanya İle İttifak Haline Girmiştir.(İkinci Wilhelm İle İkinci Abdülhamit Epey Sıkı Fıkıydı) Böyle Olunca Almanya’nın Silah Satışında Artış Gerçekleşmiştir.

Yorum yapın