Safra kesesi nedir sorusuna vereceğimiz yanıt, karın bölgesinin üst tarafında yer alan, karaciğerin altındaki armut şekline benzer bir organ olacaktır. Karaciğerin yaptığı safrayı biriktirerek, konsantre hale getiren ve safra yolları ile bağırsağa akmasını sağlayan bir organ. Safra, bağırsakta bulunan yağların sindirimi ve emilimi için oldukça önemlidir. İçinde bulunan kolesterol ya da pigmentlerin çökelek oluşturarak, zamanla taş oluşturması organın rahatsızlanmasına sebep olur. Farklı büyüklüklerde oluşan taşlar, ağırlıklı olarak kolesterol taşlarıdır. Normal röntgende görünmeyen bu taşlar, ağrıya sebep olarak, hastaları rahatsız eder.
Safra kesesi taşları kimlerde görülür?
- 20-60 yaş aralığındaki kadınlar, erkeklere göre 3 kat daha fazla risk altındadır.
- Fazla sayıda doğum yapmış kadınlarda daha fazla görülür.
- Şişmanlık ve yaş taş oluşumlarını arttırır.
- 60 yaşından büyük kişilerde %10-20 oranında taş bulunur.
- Hamilelik sonrasında yağ ve kolesterol seviyelerindeki düzensizlikler sebebiyle taş oluşumları görülür.
Safra kesesi
Safra kesesindeki rahatsızlıklarda görülen şikayetler nelerdir?
Ağrı: Karnın üst bölgesinde oluşan, sırta ve omuza yayılabilen ağrı, bulantı ve kusma eşliğinde yaşanır. Genellikle yemeklerin ardından, organın kasılması ile yaşanır. Kasılma sırasında taşın organın boynuna doğru kayması ve sıkışması sonucunda yaşanan ağrı birkaç saat kadar geçmeyebilir. Küçük taşların safra yollarına geçmesi de ağrıya sebep olur. Bununla birlikte idrarda koyulaşma, dışkıda renk değişimi gibi belirtiler yaşanabilir. Taş oluşumlarının yanında iltihap oluştuysa, ateş, titreme ve üşüme belirtileri görülür. Yaşlılarda bu belirtiler daha hafif seyreder.
Sarılık: Safra yollarına inen taşlar, safranın akışını engellediğinden deride ve göz aklarında sararmalar, idrarda koyulaşma, dışkıda renk değişimine sebep olur. Tıkanma sarılığı olarak bilinen bu durum, safradaki bilirubinin kana karışması sebeiyle oluşur.
Pankreatit: Taşların safra kanalıyla beraber pankreas kanalını tıkamasıyla oluşan rahatsızlık, karın bölgesinin orta ve üst bölümlerinde hissedilen ve yanlara yayılan ağrıyla belirlenir. Tedavi edilmediğinde ölümcül sonuçlara sebep olabilir.
Gıdalara karşı tahammülsüzlük: Özellikle lahana, kızartmalar, ağır soslar, karnabahar, tavuk ve hinde derisi, turp ve bazı gıdaları yememek isteyen kişilerin safra kesesinden sorunu olduğu düşünülmelidir. Bulantı ve kusma şikayetleri, şişkinlik ve hazımsızlık verdiği belirtiler arasında yer alır.
Safra kesesi rahatsızlıklarının teşhisi nasıl yapılır?
Hastanın dinlenmesi ve fiziki muayenesinin ardından yapılan ultrasonografi, safradaki taşların görüntülenmesine ve teşhisine yardımcı olacaktır. Bu yöntemle taş ve çamur oluşumları kesin olarak görülür. İltihap veya taşların safra yollarına düşmesi durumunda, MR Manyetik Rezonans, BT Batın tomografisi yapılarak teşhise yardımcı olunur.
Safra kesesi hastalıklarının tedavisi nasıl yapılır?
Safra kesesinde taş oluşumu olan hastalar izlenerek, verdiği rahatsızlıklar belirlenir. Şikayete sebep oluyorlarsa laparoskopik kolesistektomi yapılarak safra kesesi alınır. Bu yöntemde karına açılan deliklerle görüntülenen safra kesesi alınır. 24-48 saatte evine gidebilen hasta bu sorunundan kurtulabilmektedir. Bu yöntemin uygun olmaması durumunda, açık ameliyat yapılarak sorun çözümlenir. Anestezi alması uygun olmayan hastalarda ise taşları kırarak veya eriterek sorun çözülür. Bunu yapmak için taşların kolesterol taşı olması, sayıları, büyüklüğü ve safra kesesinin kasılma yeteneğinin bulunması gerekir. Şartlar bulunuyorsa ses dalgaları ile kırılan taşlar, eritilerek yok edilir.
