Uyku Hakkında Merak Edilen Her Sorunun Cevabını Sizler İçin Araştırdık Ve Uyku Hakkında Kafanızdaki Bütün Sorulara Cevap Olabilecek Bir Yazı Dizisini Sizler İçin Yazdık Bu Yazı Dizimizde Uykunun Evrelerini Kaliteli Bir Uyku İçin Yapmanız Gerekenleri İyi Uykunun Bilincimize Katkılarını Bozuk Uyku Düzeninin Zararlarını Öğrenebileceksiniz
Uyku Olayına Girmeden Önce Öncelikle Beyin Dalgalarından Bahsetmeli. Her Canlı Gibi İnsan Beyninde De Ana Görevlerde Rol Alan 4 Dalga Var Esasında. Alfa, Beta, Teta Ve Delta Bunlar. Biz Bu Dalgaların Görüldüğü Yerlere Göre Olması Veya Olmaması Gerektiği Noktaları Tespit Ederek Bazı Hastalıkları Veya İnsanın Uyku Kalitesini Anlamaya Çalışırız. Nörolojiye Gidersin Bi Eeg Çekelim Der Veya Polisomnografi (Uyku Testi Analizi) Yapalım Derler Etrafınızdan Duymuşsunuzdur.
Alfa Dalgası İşten Eve Geldiğinizde Koltuğa Oturduğunuzda Gözlerinizi Kapattığınızda Ortaya Çıkan Dalgadır. Yani Sakinsin Oturuyosun Gözlerin Kapalı Ve Bir Şey Düşünmüyorken Ama Uyanık Haldeyken Bu Dalga Baskındır Beyninde. Gözlerini Açtığın Anda Kaybolur Veya Gözün Kapalı Olduğu Halde Bir Şey Düşünüyosan Yine Bu Dalgayı Göremezsin. Dinleniyosun Ama Televizyon Açık Gözün Kapalı Yani Ses Duyuyosan Yine Etkinliği Azalır Bu Dalganın. Frekansı 8-13 Hz Arasındadır. Bu Saydığım Durumlarda Alfa Yerine Beta Dalgası Geçer.
Beta Dalgası Şu Anda İkimiz De Paylaştığı Durum Dostum. Sen Bunu Okuyosun Ben Yazıyorum Yani Kafa Patlatıyoruz Bir Şeyler İçin Düşünüyoruz Da. İster Matematik Sorusu Çöz İster Kitap Oku İster Araba Sür. Uyanıkken Ve Aktifken Herkeste Beta Dalgası Hakimiyeti Vardır. Yüksek Frekanslı 14-80 Bir Dalgadır Ancak Amplitudu Düşüktür.
Teta Dalgası Uykuyla İlişkili İlk Dalgamız. Frekansı Düşük Alfa’dan Daha Bohem Bir Hayat Sürer. 4-7 Hz Arası Bir Salınımı Vardır. Sağlıklı Hiçbir İnsanda Uyanıkken Göremeyiz. Eeg Testinde Eğer Ki Bu Dalga İle Karşılaşırsak Muhakkak Üstüne Gideriz. Ancak Elbette İstisnalarımız Var. Bu Dalga Küçük Çocuklarda Görülebilir. Ayrıca Çok Ciddi Hayal Kırıklığı, Ağlama Hali Ve Duygusal Streslerinizde Bu Dalga Oluşabilir.
Delta Dalgası En Yavaş Dalgamızdır 1-3 Hz Arası Bir Frekansa Sahip. Çok Derin Uykuda Görebiliriz Bu Dalgayı. Normal Olarak Görüldüğü Tek Durum Çok Küçük Çocuklardır. Eğer Ki Genç Birinde Ve Erişkin Bir Bireyde Bu Dalgaya Rastlarsak Organik Bir Beyin Hastalığı Vardır Deriz Kesin Olarak.
Gelelim Uyku Evrelerimize.
Uyku Dediğimiz Muhteşem Dert Arındırıcı Sabah Uyanınca Derdini Sallamama’nı Sağlayan Reset Tuşu 2 Ana Bölümden Oluşuyor. İlk Kısım Yavaş Dalga Uykusu Olup 4 Adet Non Rem’den Oluşur. İkinci Kısım Da Rem Uykusu Olup Paradoksal Uyku Denmektedir.
Uykumuz Beyin Sapındaki Nörotransmitterler Aracılığıyla Düzenleniyor Ki Buna Daha Sonra Değineceğim. 2 Ana Evreden Oluşan Uyku Bu Evrelerin Sürekli Tekrarlanmasıyla Gün Işığına Kadar Devam Eder. Neden Gün Işığıyla Son Buluyor Ona Da Değineceğim. Bir Uyku Siklusu Ortalama 90 + – 5 Dk Sürer Ve Bir Gecede Ortalama 4 Kez Gerçekleşmesi Beklenir Sağlıklı Bir Bireyde.
Uyumaya Karar Verdiniz Geçtiniz Yatağa Telefonla Takıldınız 1 Saat Şarj Da Bitti 9Gag De Bitti Sözlükte De Bi Numara Yok Kız Da Mesaj Atmıyo Ee Hadi Uyuyum Bari Dediniz Kapadınız Gözlerinizi Bi Şey De Düşünmüyorsunuz Daha. Hafif Bir Uyku Hissi Bastırdı Yani. Şu An Non Rem 1’Desiniz. Alfa Dalgaları İle Startı Verirsiniz. Yani Sakinken Uykuya Niyetlenmiş Bir Beyin Gözler Kapanınca Kısa Süre İçerisinde Non Rem 1’E Geçiş Yapar. Bu Evrede Kolaylıkla Uyandırılabilirsiniz. Tam Uyuyodum Uykumun İçine Sıçtın Diyosanız Yani Uykuya Geçişi Uyanınca Fark Ettiğiniz İçin Hafızanızın Son Kırıntısına Kaydettiğiniz İçin Hatırlayabiliyorsanız Non Rem 1 De Uyandırılmışsınızdır. Sıkıntı Yok Devam Ediyosunuz Kısa Bir Süre Sonra Non Rem 2 Ye Geçeceksiniz. Non Rem 2 De Beyin Dalgaları Daha Da Yavaşlar. Bu Evreye Geçtiğinizde Artık Uykudasınız Demektir. Hafif Horlama Bu Evrede Başlar. Kişi Kolaylıkla Uyandırılabilir Ancak İlk Evreye Göre Uyarının Daha Etkili Olması Gerekir. Bu Evreyi Şöyle Anlatayım. Hani Uykun Gelmiştir Ben Dinliyom Siz Anlatın Dersiniz 10 Dk Sonra Biri Kalk Lan Uyuma Der Sen De Yok Uyumuyodum Ki Dersin. Nah Uyumuyodun. İşte Bu Evre O Evredir. Otobüste Durağı Kaçırıyosanız Non Rem 2 De Kaçırırsınız 1 De Kalmak Sarsıntılar Eşliğinde Mümkündür Kaçırmazsınız Ancak Kaçtıysanız Burada Yakalanmışsınız Demektir. Derste Uyuya Kalan Sonradan Alkışlarla Uyanıp Bir Olay Var Sanıp Alkışlayan Çocuk Videosu Buna Örnektir. Bu Non Rem 2 Nin Güzelliği, Uyandığınızda Embesil Gibi Davranmazsınız Hemen Etrafınızdaki Dünyanın Ritmine Adapte Olabilirsiniz.
Non Rem 3 Ve 4 Derin Uyku Evresi Demektir. Uyku İle İlgili Merak Ettiğiniz Bir Çok Şey Bu Evrelerde Gerçekleşir Aslında. Kas Tonusunuz Ve Bir Çok Vücut İşleviniz Azalmıştır. Kan Basıncınız, Solunum Sayınız Ve Bazal Metabolizmanız %30’A Kadar Azalmıştır. Uyku Apneniz Var İse Bu Evrede Gerçekleşir. Vücudunuzun İçerisinden Gelen Uyarılarla Uyanamazsınız. Yani İdrarınız Gelmişse Veya Kolunuzun Üstüne Yattıysanız Uyuştuysa Veya Apneniz Gerçekleştiyse İşte Bu Yüzden Apneye Rağmen Uyanmazsınız. Sadece Dışarıdan Gelen Uyarılarla Uyandırılabilirsiniz. Ama Uyandığınız Zaman Bilinç Kendine Hemen Gelmez Yani Boş Boş Bakıp Saçma Sapan Hareket Edersiniz. İlk 1 Dk İçerisinde Algılarınız Yerine Tam Olarak Gelemez. Bu Evreye Düşsüz Uyku Da Denmektedir. Aslında Bu Evrede Rüya Görürsünüz Ancak Görülen Rüyalar Hatırlanmaz. Bu Yüzden Bu İsmi Almıştır. Enürezis Nokturna (Altına Kaçırma), Karabasan, Uyurgezerlik, Diye Saydığımız 3 Hadise Bu Evrede Gerçekleşir.
Peki Bunlar Nasıl Gerçekleşir? Karabasan Dediğimiz Hadise Şudur. Şimdi Beyin Uykuya Geçtiğinde Motor Sisteminizi Yani İstemli Kontrol Ettiğiniz Hareket Sisteminizi Beyin Sapından İtibaren Tüm Vücut İle Keser. Burdaki Nüans Şudur İstemli Sisteminizin Bağlantısını Kopartır Çünkü Diyafram Kasınız Nefes Alabilmeniz İçin Kasılmaya Devam Etmelidir Haliyle Bu Da Pons’tan Gelen Ritmik Sinyallerle Sizin İsteğiniz Dışında Oluşur Haliyle. Hatta Diliniz Uykudayken Geriye Kaçıp Nefes Yolunuzu Kapatmasın Diye M. Genioglossus (Güvenlik Kası) Dediğimiz Bir Kas İle İlerde Tutulur Yine Bilinç Dışı Olarak. İşte Şayet Ki Siz Derin Uykuya Geçerken Eğer Ki Tam Geçiş Anında Non Rem 3’ E Girişte Uyandırılırsanız İstemli Motor Sisteminizin Tam Olarak Kapanmamasından Dolayı Bilinciniz Yarı Açılmışken Tam Hareket Edemezsiniz. Yani Yüzde Yüz İletişim Koparılmamıştır Ama Tamamen De Kaslarınıza Hükmedemeyecek Bir Evredesinizdir. Bilincinizin Yerine Gelmesi De Hareket Sisteminizin Yerine Gelmesinden Daha Kısa Sürdüğünden Lan Noluyo Bana Dersiniz. Ortam Karanlık Olduğundan Ve Hareket Edememenizden Dolayı Beyninizde Salgılanan Norepinefrin İle De Korkularınız Başlar Ve Korku Miktarınıza Göre Çok Kısa Süreli Görsel Halüsinasyonlar Bile Geçirmenize Sebep Olabilir. Eskiden İnsanlar Buna Karabasan Dermiş. Biz De Geç Gelen Kognitif Sistemin Motor Aktivitesinin Başlamaması Deriz Yani. Altınıza Nasıl Kaçırırsınız. Biliyoruz Ki Bu Olay Çoğunlukla Çocuklarda Ve Yaşlılarda Gerçekleşir. Çocuklardaki Hadise Çok Çok Detaylıdır Girersek Çıkamayız Konuya Çünkü Hem Doğumsal Anatomik Sorunlar Hem Psikiyatri Hem Nöroloji Hem Üroloji Konusudur. Yaşlılarda İse Vücudun Eskimesidir Haliyle. Çocuk Travmatik Bir Ortamda Büyümüş Olabilir, Genital Anomaliyle Doğduğu İçin Sfinkter Yetmezliğine Bağlı (Vana Gibi Düşünün) Kaçırmaları Olabilir, Tv İzlemeye Alışmış Tuvalete Gitmediği İçin Mesanesi (İdrar Kesesi Büyümüş Olabilir Vs Bir Sürü Şey. İşte Bu Gibi Nedenlerle Gerek İdrar Mesane’de Birikir Gerek De İdrar Tutmayı Sağlayan Anatomik Yapılar Güçsüzleşmiştir. Eee Ne Demiştik Vücudun İçerisinden Gelen Uyarılarla Uyandırılamazsınız Bu Evrede.
Yani İdrarı Geldiği Zaman Bireyin İdrar Kesesinin Kompliyans’a Uğrayarak (Genişmele) Bunu Tolere Etmesi Gerekirken Bu Tolerasyon Evresinde Artan Minimal Basınç Artışı Çocuğun Veya Yaşlının İdrar Kaçırmasına Sebebiyet Verir. Uyurgezerlik Konusu Çok Detaylı Olduğu İçin Onu Başlı Başına Ayrı Olarak Anlatmak İstiyorum.
Gelelim Rem Uykusuna. Bu Evre Uykunun En Mühim Evresidir. Olaylar Olaylar Bu Evrede Gerçekleşir. Rem Uykusu Toplam Uyku Süresinin Yaklaşık %15-20 ‘Si Kadardır. Ne Demiştik Her Uyku Siklusu 4 Non Rem Ve 1 Rem’den Oluşur Ve Gece Boyunca Bu Döngü 4-5 Kez Tekrarlanır. İşte Her Siklusta 5-30 Dakika Süren Rem Uykusu Oluşur. Eğer Günlerdir Uyumadınız Ve Çok Uykuluysanız Beyin Non Rem 1 Ve 2’Yi Direkt Olarak Atlayarak Hemen Non Rem 3-4’Ten Uykuya Geçer Ve Rem Süresini Dahi Kısaltır Ki Daha Çok Döngü Yaşansın Diye Yani Olduğunuz Yerde Uyuya Kalırsınız. Burda Şunu Demek İstiyorum İstediğiniz Kadar Uyumayın Beyin Uykudan Asla Taviz Vermez. Eksik Kalmış Kaç Rem Varsa Hiç Birini Unutmaz Hemen Telafisini Yapar. İşte Burda Önemli Olan Rem Uykusu Süresi Değil Rem Uykusu Döngüsü Miktarıdır Yani. Zaten Gecenin Sonuna Doğru Vücut Dinlenmişken Rem Uyku Süreleri De Giderek Uzar Ve Son Rem Uykusunda Uyanırsınız. Yapılan Bir Çalışmada 11 Gün Uykusuz Kalan İnsanların İsmini Dahi Hatırlamadığı Limitine Kadar Gidilmiştir.
Rem Evresinin Önemli Özelliklerinden Bahsedelim. Rem Evresinde Rüya Görürsünüz Ve Gördüğünüz Rüyaları Hatırlarsınız. Gözleriniz Göz Kapaklarınız Altında Aşırı Hareketlidir Ancak Göz Hareketlerinin Görülen Rüya İle Bir İlişkisi Yoktur. Bunun Tam Tersi Olarak Vücudunuzdaki Kaslarınızın Tonusu Artık Sıfıra Yakındır Ancak Acayiptir Ki Düzensiz Bilinç Dışı Kas Hareketleriniz Oluşur. Kalp Hızınız Son Derece Artmıştır (Uykuda Kalp Krizi Sabaha Karşı Kortizol Seviyesinin De Artması İle Bu Evrede Gerçekleşir). Solunum Hızlı Ve Düzensizdir Ve Görülen Rüya İle Nefes Alış Verişleriniz Uyumludur. Rüyanızda Nefesli Ağlıyosanız Dışardan Sizi Biri İzlediğinde Öyle Görecektir. Beyin Rem Uykusunda Çok Aktiftir Normal Metabolizmasında %20 Daha Fazla Çalışır. Eeg’de Aynı Uyanıkken Ve Aktifken Oluşan Beta Dalgaları Oluşur. Kişi Uykuda Ancak Çok Aktif Olduğundan Paradoksal Uyku Da Denmektedir. Bu Dönemde Erkeklerde Testosteron Artışına Bağlı Penil Tümesans (Sabah Ereksiyonu) Görülebilir. Bu Evrede Kişi Vücut İçerisinden Gelen Uyarılarla Uyanır Ancak Dışarıdan Gelen Uyarılarla Uyandırılması Çok Zordur. Çünkü Beyin O Anki Rüya İle Meşguldür. Hepinizin Başına Gelmiştir Aşırı Sıkışmış Bir Mesaneniz Vardır. Rüyanızda Bunu Hissedersiniz Ama Uyanmayı İstemediğiniz İçin O Sıkışıklık Hissiyle Devam Ederim Ben Rüyaya Canım Nolcak Diye Rüyanıza Hükmedersiniz (Başlığa İthafen). Yapılan Saat Hesaplamalarına Göre Kaybettiklerimizin Çoğu Mesaisine Giden Düzgün Saatlerde Çalışan İnsanlar Olduğu Tahmin Edilerek 11 12 Arası Uykuya Dalmıştır Ve 3. Döngünün Rem Evresinde Yakalanmıştır 17 Ağustos Depremine… Dışarıdan Gelen Sarsıntı Uyarısı Ve Artçılar Sonrası Kendini Dışarı Atan İnsanların Çıkın Dışarı Diye Bağırmaları Ne Yazık Ki Etkili Olamamıştır İnsanlarımıza.
İnsan Doğası Gereği Uykusundan Rem Evresi Bitince Uyanır. İyi De Nasıl O Zaman Rem De Uyanmak Zordur. Gece Boyunca Döngüler Arttıkça Rem Süresi Uzamaya Başlar. Her Döngü Sonunda Uyandırılma Eşiğine Sıfır Noktasına Biraz Daha Yakınlaşır Beyin. Son Döngüde Rem Evresindeyken Sıfır Noktasını Geçtiğinizde Zaten Rem Evresinden Dolayı Oldukça Aktif Çalışan Beyin Son Rem De Uzun Sürünce “ Madem O Kadar Çok Çalışıyosun Gözlerini Aç Bari Zaten Kendinin Farkında Olduğunu Biliyorum Artık Kimi Kandırıyosun Uyanıcaksın İşte Bak Hava Da Aydınlandı Hadi İşe Gidicen” Der İnsan Kendi Kendine.
Vücutta Epifiz Bezi Diye İsimlendirdiğimiz Bir Bez Vardır Çoğunuz Duymuşsunuzdur. Vücutta Önemli İşleri Olan Bir Bezdir. Bebeklerde Büyüktür Yaş İlerledikçe Küçülür. Bu Bezden Salgılanan Hormon Melatonindir Ve Serotonin’den Sentezlenir. Bu Hormonun Salınımı Diürnal Ritimle Ayarlanır Yani Sürekli Bir Salınımı Yoktur. Dünya Da Gece Gündüz Ve İlkbahar Sonbahar Yaşanır Değil Mi İşte Sizin Vücunuzdaki Günlük Ve Mevsimsel Sinerjiden Sorumlu Şahsiyet Melatonindir. Bu Nedenle Bahar Aylarında Daha Canlı Girdiğiniz İşlerde Daha Başarılı Daha Cesaretli Daha Şehvetli Olursunuz. Günlük Salınımı İse Geç Saatlerde Olur Ve Uyku Aktivitesinin Düzenlenmesini Sağlar. Saat 22 Ve 02 Arası En Fazla Miktarda Salınır Yani Bu Saatler Uykunun En Verimli Saatleridir. Işıktan Doğrudan Etkilenir Televizyonun Kırmızı Power Led’inden Gelen Işık Dahi Olsa Etkilenir. Ay Işığından Bahsetmiyorum Bile. Bu Nedenle Zifiri Karanlıkta Veya Göz Bandıyla Uyuduğunuzda Uyku Kalitenizdeki Değişimi Fark Edersiniz. İşte Bu Nedenle Sabah Uyanırsınız. Gün Doğduğunda Göz Kapağınızdan İçeri Sızmaya Başlayan Fotonlar Retinanıza Düştüğünde Aydınlık Görüntüyü Oluşturduğunda Melatonin Sentezini İnhibe Eder. Zaten Sıfır Noktasını Aşmış Rem Evresindesinizdir Yani Uyanmamak Kaçınılmazdır. Rem Uykusunun Uyunmaması Sinirlilik Ve Huzursuzluk Getirir Bu Nedenle Her Uyku Döngüsü Remle Taçlandırılmalıdır. Şunu Unutmayın Sabah Ne Zaman Uyandıysanız Alarm Çalması Dikkate Alınmaksızın Kalkılmalıdır. Çünkü Fizyolojik Anlamda Beyin Uyku Olayını Tamamlamıştır. Saat Sabah 5’Ten Sonra Uyumaya Devam Etmek İçin Vücut Ekstradan Enerji Harcar Yani Dinlendiriciliği Beyin Açısından Çok Yoktur. Hepinizin Başına Gelmiştir Alarmı 7.15’ E Kurdun Gözünü Açtın Mis Gibisin Sabah 6 Ama Kalksan Kral Gibisin Ama Sevindin Tabi Ooooff 1 Saat Daha Uyuyum. Sonra 7.15 De Alarm Çalar Zart Diye Rem Evresinde Uyanırsın Tam Rüya Görüyodun Bi Anda Bağlantı Kesildi Rüya İle Kulağında Alarm Sesleri Kalktın. Mal Gibisin Üzerinde Bi Şapşallık Var Lan 1 Saat Önce Mükemmeldim Şimdi Başım Mı Ağrıyo Niye Böyleyim Bi Huzursuzum. İşte Çünkü Rem Evresiyle Taçlandırmadın Uykuyu İstediğin Kadar Uyu Rem’de Uyanırsan Bir Aptallık İle Uyanırsın. Bu Nedenle Alarmdan Önce Uyandıysanız Hekim Olarak Kalkın Uyumayın Daha Deriz Hem Erken Kalkmış Olursunuz Hayatta Kendinize Daha Çok Vaktiniz Olur Bu Açıdan Bakın. Normal Bir İnsana 6 Saatlik Uyku Fazlasıyla Yeterlidir Unutmayın.
Bazı İnsanlar Kıtalar Arası Seyahat Ederler Veya Gece Mesaisinde İşleri Vardır. Biri Jet Lag Olur Uyuyamaz Diğeri Işık Olduğu İçin Melatonin Sentezlenemez Bu Yüzden Uyuyamaz. Ha Bu Arada Gündüz Şartlarında Odayı Zifiri Bile Yapsanız Vücudunuz Gündüz Olduğunu Bilir Melatoninden Dolayı O Yüzden Gündüz Uykusu Kaliteli Değildir. Dediğim Gibi Melatonin En Çok 22 Ve 02 Arasında Salgılanır Çünkü Ve Yerel Saat İle Biyolojik Saat Uyumsuzluğu Oluşur. Biz Bu Şekilde Yaşayan İnsanlara Melatonin İçeren İlaçlar Veririz Rahat Uyuyabilsinler Diye.
Uykudayken Neden Sıçrarız? Bunun Bir Çok Sebebi Vardır. En Popüler Olanlardan Bahsedeceğim. Şimdi Bilinç Seviyemiz 100 Motor Hareket Seviyemiz 100 Uykuya Başlayacağız. Non Rem 1’E Geçtik Bilinç 95 Motor Hareket 90. Non Rem 2 Ye Geçtik Bilinç Seviyemiz 50 Motor Hareket Seviyemiz 30. Bu Bir Örnek Anlamanız Açısından. Şimdi Esasen Bilincin Yok Olma Hızı İle Motor Fonksiyonların Yok Olma Hızı Aynı Olmalıdır. Şayet Motor Fonksiyonlar Bilişsel Fonksiyonlardan Daha Süratli Yok Olursa Beyniniz Bu Durumu Bilinç Seviyesinde Fark Eder Noluyo Lan Ölüyo Muyum Ben Kalk Bişi Yap Hemen Der Ve Tam Uykuya Dalacakken Hızlı Bi Derinliğe Giriş Varken Bir Anda Yüzeyel Moda Geliriz Ve Sıçrarız Gerek Ayak Atması Gerek Bacak Atması. Bir Diğeri Şudur Beyin Siz Uykudayken Çalışmaya Devam Eder Yukarının Aşağıyla Bağlantısı Motor Faaliyetler Açısından Yoktur Ancak Otonom Faaliyetler Açısından Vardır. Yani Sonuçta Nefes Alırsınız, Kalp Hızınız Değişir, Kan Basıncınız Değişir Bunlarda Beyin Kontrolü Bilinç Katkısı Olmadan Vardır Yani. Özetle Beyinden Yukarıdan Aşağı İstemli Kaslarınız Çalışmaz Ancak Beyin Vücuttan Gelen Aşağıdan Yukarı Gelen Sinyalin Geçişine İzin Verir Uykuda Dinler Vücudu Ve Otonom Kontrol İçin Yukarıdan Aşağıya Geçişe İzin Verir Yani. Şimdi Burayı Anladıysanız Şöyle Düşünün Vücut Uykuda Uygun Olmayan Konforsuz Bir Pozisyona Geçer. Nasıl Geçer Hani Felçti? Bi Sn Vücut Rem Evresindeyken Uykuda Pozisyon Değiştirir De Ondan. Her Neyse Rem Evresi Oldu Döndünüz Bitti Kolun Vücudunun Altında Kaldı Veya Bacağını Çok Kıvırdın Sinir Sıkıştı. Yani Konforunuzu Bozan Bir Durum Söz Konusu. Beyin Bu Durumda Aşağıyla Haberleştiği İçin Duysal Bağlamda Şunu Algılar Lan Kol Bacak Falan Uyuşmuş Hemen Düzeltelim. Nereye Düzeltiyosun? Vücut Motor Sistem Felç Hereket Kabiliyeti Uyku Nedeniyle Ne Yazık Ki Yok. Bu Beyini Paniklettirir Bir Sıkıntı Var Ve Tepki Veremiyorum Ben Ölüyor Muyum Diye Hızlı Bi Beta Alarm Sinyal Sistemi Oluşturur İlgili Mıntıka Da. Bu Mıntıka Konumu İtibariyle Duysal Sistem De Olduğu İçin Madem Hareket Ettiremiyorum O Zaman Paniklettirir Uyandırırm Seni Der. Çeşitli Assosiation Merkezlerine Yakın Olduğu İçin Duysal Korteks Hatta Motor Korteksin Hemen Bitişiğinde Olduğu İçin Hızlı Kısa Bir Rem Benzeri Uyku Evresine Geçişle Görsel Bir Takım Rüyalar Başlatır Endişe Hissi Olduğu İçin Norepinefrinden Dolayı Bu Rüyalar Kabus Olarak Başlar. Bu Olay Çok Kısa Sürdüğü İçin Saniyeler Yani Sizde Saniyelik Kabuslar Görürsünüz. Ne Görürsün Yüzüne Top Çarpar, Kaldırımda Ayağın Boşa Gelir, Yüksekten Düşersin Gibi Şeylerle Seni Resmen Tezgaha Getirir Beyin. Uykuyla Ölümün Farklarından 1 Tanesi Budur. Bu Olayı Beyin Sapı Yönetir Ölümde Beyin Sapı Çalışmadığından Uyandıramaz Vücut Bedeni. Bakın Beyin Sapı İle Bilinç Ortak Çalışır Bu Nedenle Beyin Ölümünüz Gerçekleşirken Ve Gerçekleştikten Kısa Bir Süre İçerisinde Size Yapılan Müdahaleleri Bilinç Seviyesinde Fark Etmeniz Olasıdır. Atıyorum Yapılan Kalp Masajı, Verilen Elektrik Şoku, Bir Adrenalin Daha Bir Atropin Daha Vs Gibi Sözleri Muhtemelen Yeni Kalbi Durmuş Bir Hastaya Yapılan Müdahalede Hasta İlk 1-2 Dakikasını Rüya Hissiymiş Gibi Duyacaktır. Çünkü İşitme Görme Gibi Şeyler Otonomdur Ve Çalışmaya Devam Eder. Beyin Sapı Hasarlı Olduğu İçin Ölümdedir İstemli Davranışlar Sergileyemez İstemli Kaslarını Hareket Ettiremez. Misal Ne Yapamaz? Şurda Ölüyoruz Sen Göğsüme Basıyosun Çek Elini Acıyo Diyemez, Bunu Konuşarak Da Diyemez Çünkü Konuşmak Da Yukarının Aşağıyla Bağlantısını Gerektirir. Bu Exitus(Ölüm)/Koma/Yaşam Arasındaki Ayrımı Bir Gün Detaylı Olarak Yazacağım Daha İnmeyeyim Kafa Karışıklığı Yaşatmaması Açısından.
Bazı Geceler Uyuyamazsınız İçinizde Bir Sıkıntı Vardır Uyku Tutmaz. Bunun Nedeni Beyindeki Norepinefrin Düzeyinin Artışıdır. Bu Stres Ve Anksiyete Sebebidir Ve Uyku İndiksiyonuna Neden Olan Sistemin İşleyişini Bozar. Uykunuzun Nörotransmmitter Düzeyde Kontrolü Zaten Uykunun Ana Olayıdır. Buraya Kadar Anlattığım Olaylar Hiçbir Şeydir. Pons Dediğimiz Beyin Bölgesinde Gaba Ve Asetilkolin Artması Ve Norepinefrin İle Serotoninin Azalması İle Rem Uykusuna Oluşur. Rem’i Esas Başlatan İse Gaba’dır. Gaba Dediğimiz Madde Ameliyathanede Sizi Uyutmak İçin Kullandığımız Bir Madde İle Yakın İlişkilidir. Ameliyat Olanlar Bilirler Anesteziyi Beyaz Bir İlaçla Başlatırlar Buna Propofol Denir Ve Beyindeki Gaba Aktivitesini Aşırı Düzeyde Arttırarak Nakavt Olmanıza Neden Olur.
Beyninizin Talamus Ve Korteksinde İse Histamin Artışı İle Uyanıklık Oluşur. Bu Nedenle Anti Histaminikler Uyku Yapar Yola Giderken İçmeyin Direksiyona Geçecekseniz Derler. Doğrudur Yani. Tam Tersi Azalması İle De Non-Rem Uykusuna Girersiniz. Bazı Kişiler Çay Kahve İçerler Uyku Açılması İçin Bu Da Etkili Bir Yöntemdir. Çünkü Çay Ve Kahvenin İçerisinde Metilliksantinlerden Olan Kafein Vardır Uyarıcıdır. Adenozin Reseptörlerine Onun Yerine Bağlanarak Uyku Hissini Yok Eder. Bir Başka Yazımda Belirtmiştim Sizi Limitless’e Çevirmez Yani. Hafızanızı Güçlendirmez Basit Bir Uyarıcıdır. Yüksek Dozda Daha Da İyi Çalışayım Diye Alırsanız Çarpıntınız Başlar Bacaklarınıza İçinize Bir Heyecan Gelir Oturduğunuz Sandalyenin İçine Sığmazsınız Kalkıp Yürümek İstersiniz. Bu Yüzden Uykunuz Açıldıysa Ek Doz Yüklemesi Yapmamanız Gerekir Zaten Anksiyeteye Meyilli Heyecanlı İnsanlara Pek Önerim Değildir.
Uyku İle İlgili Anlatacağım Son Şey Huzursuz Bacak Sendromu Popüler Bir Hastalık Olmaya Başladı Esasen. Bu Hastalık İlginç Bir Hastalıktır Esasında Genelde Hep Masum Nedenler Çıkar Altından. Çoğu İnsan Yanlış Bilir Bende De Var Der. Halbuki Yoktur. Bu Hastalık Oturduğunuz Yerde Bacağınızı Sallama Hareketi Falan Değildir. Derste Sınavda İki Ayağınızı Can Sıkıntısına Sallama Hareketi Falan Da Değildir. Uykuda Bacak Atması Falan Da Değildir Nedense Hep Yanlış Bilinir. Bu Hastalık Bacaklarınızda Oluşan Gıdıklanma Ve Enerji Patlaması Hissidir. Özellikle İç Bacak Bölgenizde Kasıklarınızda Oluşur. Kalkıp Yürümek İstersiniz Hatta Yürümek Ne Kelime 10 Km Koşarsınız Rakam Abartı Değildir. Hareket Edince Bu His Kaybolur Çünkü. Bazı İnsanlar Karıncalanma, Uyuşma Olarak Da Tarif Edebilirler. Tam Olarak Tarifi Şudur Aslında “Bacaklarımın Canı Sıkılıyo”. Bu İnsanlar Sinemaya Gitmez Veya Uzun Otobüs Yolculuklarına Çıkamazlar. Bazı Nöroloji Otörleri Bu Hastalığın Parkinson Öncesi Bir Alarm Olduğunu Söyler. Çünkü Hareket Ettirmeden Duramazsınız Yani Durursunuz Da İç Gıcıklığı Yapar. Parkinson Da Sonuçta İstemsiz Hareketler Kompleksidir. Bu Nedenle Parkyn Diye Aşırı Düşük Doz Parkinson İlacı Verirler Vakaların Çoğunda Yanıt Almışlardır. Ancak Bu İlaca Başlanılınca Bırakıldığında Hastalık Daha Da Sıkıcı Boyutlarda Başlayabilir Bu Nedenle Başlamayı Sevmeyiz Hastalara. Altta Yatan Sebep Bulunamadığı Takdirde Primer Olarak Hastalığın Direkt Sebebi Bilinmemektedir Ancak Buna Neden Olan Bazı Sebepler Kesin Olarak Tespit Edilmiştir. B6-12 Eksikliği, Folik Asit Eksikliği, Demir Eksikliği Ve Bazı Soğuk Algınlığı İlaçlarının Uzun Süreli Kullanımı Buna Sebep Olur Ve Gerekli Tedaviyle Birkaç Haftada Düzelme Gözlenir. Bu Hastalığa Sahip Olan Hastalar Gece Uyuyamazlar Sürekli Döner Döner Durular Uyku Sabah Saatlerine Kadar Gelmez. Uyumak İçin Çeşitli En Rahat Edebilecekleri Pozisyonu Kendi Kendilerine İcad Ederler Zamanla Bu Hastalığın Doktoru Kendileri Olurlar Yani. Biri Gider Soğuk Duş Alır Hemen Uyur Diğer Bacak Bacak Üstüne Yatıp Uyumaya Çalışır, Biri Bacak Arasına Yastık Koyar Vs. Senaryo Hep Aynıdır Sabah 4-5‘E Kadar Döner Sonra Gün Doğarken Bu His Kısa Bir Süre Geçer Ve Uykuya Dalar Uyandığında Gün Boyu Yeniden Onunla Birliktedir. Bu Hastalarla Uykusuzluktan Günlük İşlerini Yapamayacak Hale Geldiğinde Kesişir.
– Gece 11 De Uyumanız Sağlık Açısından En Uygunudur. Alarmdan Önce Kalktıysanız Kalkmanız Ve 6 Saatten Fazla Uyumamanız Tavsiyedir.
– Uyuduğunuz Yere Işık Ne Kadar Az Girerse O Kadar Kaliteli Uyursunuz. Hayatınızda Öyle Bir Ortamda Hiç Uyumadığınız İçin Bilmediğiniz İçin Denemeniz Gerekir. Ben Öğrenciyken Yurtta Karşı Odada Kalan Arkadaşım Camlarına Siyah Kağıt Çekmişti Bu Olayı Takıntı Haline Getirip. Sonuç Da Aldığını Söylüyodu. Gören Burda Eroinman Mı Kalıyor Falan Diyodu. Ben Gece Ay Işığı Eşliğinde Koridorda Yolumu Bulup İşemeye Gittiğim İçin Yaşamsal Diğer İhtiyaçlarım İçin Gerek Duymadım.
– Uyku Düzeni Yatma Saatiyle Değil Kalkma Saatiyle Ayarlanır. Bu Nedenle Gece 5’Ten Gece 12’Ye Çekecekseniz Uyku Düzeninizi Hiç Yatmayın Daha İyidir. Ertesi Gün Zaten En Geç Gece 1 De Yatağa Düşüp Sabah Erken Uyanabilirsiniz. Uyku Düzeni Tam Olarak 7-10 Gün De Kurulur Unutmayınız.
– Gürültülü Ortamda Uyumaya Alışınız Non Rem 3’E Geçtiğinizde Zaten Stapez Kas İle Gürültü Tamamiyle Azaltılacaktır. Böylelikle Uyku İhtiyacınız Olduğunda Alışılmadık Yerlerde Örneğin Uzun Otobüs Yolculuklarında Yolda Uyumayı Öğrenirsiniz.
– Antihistaminik Alıp Uzun Yola Çıkmayınız Her Daim Arabada Bir Kahve Vb Bulundurmanız Faydalı Olacaktır. Uykunuz Geldiyse Muhakkak Uyuyun Birbiri Ardına Geçen Far Işıkları Yolun Sürekli Düz İlerlemesi Beyninizde Bir Ritim Oluşturarak Zaten Dikkat Edecek Kayde Değer Bir Şey Yok Dürtüsüyle Sizi Fark Etmeden Non Rem 2’Ye Sokar. Hayatta Kalırsanız Nasıl Uyumuşum Hala İnanamıyorum Dersiniz. Size En Başında Dedim Non Rem 2’Deki İnsan Uyandırıldığında Uyumuyodum Ki Zaten Der Halbuki Uyuyordur.
– Siesta Faydalı Mıdır Sorusunda Tıp Şu An İçin Kesin Bir Tanımlama Getirmedi.
– Uyku Süresi İle Zeka Arasında İlişki Var Mıdır Diye Çok Kapsamlı Bir Araştırma Yapılmıştır. Ancak Var Veya Yok Şeklinde Anlamlı Bir Sonuca Ulaşılamamıştır.
