Anasayfa » BİLGİ ANSİKLOPEDİSİ » Yıldırım ile Şimşek Arasındaki Fark Nedir

Yıldırım ile Şimşek Arasındaki Fark Nedir

Sayfanın içeriği ; yıldırım ile şimşek arasındaki fark nedir , şimsek nedir ,yıldırım nedir ,yıldırım düşmesi nedir ,Yıldırım Çarpması insanı Nasıl Etkiler,Yıldırım çarpması ile ilgili ilginç olaylar,Yıldırım Çarptığında İlk Yardım

Şimşek nedir
Yıldırım nedir

Yıldırım ve şimşek ikisi farklı bir doğa olayıdır , genelde herkes aynı zannediyorlar sizlere bilimsel olarak şimşek ve yıldırım arasındaki farkı açıklamak gerekirse;

Şimşek Nedir Nasıl oluşur;
iki bulut arasında elektrik boşalırken oluşan kırık çizgi biçimindeki geçici ışıktır.

Yıldırım Nedir Nasıl Oluşur;
gök gürültüsü ve şimşekten oluşan, gökyüzü ile yeryüzü arasındaki elektrik boşalmasıdır. Yani şimşek iki bulut arasında yıldırım ise bulut ile yeryüzü arasında oluşmaktadır.

Yıldırım ve şimşek nasıl oluşur ?

Mevsime ve hava durumuna bağlı olarak yeryüzünün ısısı ile gökyüzü arasındaki ısı farkları ve bulut türleri şimşek ve yıldırımı oluşturan şartlardır. Havanın iyi bir iletken olmaması bünyesinde yüksek gerilimli bulutları oluşturur. Fiziki sebeplerden ötürü, bulutun yüklenmesi sırasında yere yakın olan kısmı negatif değerle yüklenir (%85 ihtimal). Bu sırada yer de bulut boyunca pozitif yüklenir. Bazı koşullarda bunun tersi yüklenme de olabilmektedir (%15 ihtimal). Fırtınanın artmasıyla buluttaki negatif yük oranı ve buna bağlı olarak da yerdeki pozitif yük ayrışması hızlanarak devam eder. Bulutla yer arasındaki potansiyel fark arttıkça aradaki havanın da delinmesi kolaylaşır ve belli bir değerden sonra havanın delinmesiyle oluşan iletken kanal boyunca buluttan toprağa veya topraktan buluta deşarj başlar. Bir bulutla diğer bulut arasında olan deşarja şimşek ve bulut ile toprak arasında oluşan deşarja ise yıldırım denilmektedir.

Şimşekler daha çok kümülonimbüs bulutlarında görülür ancak stratiform (ufkî şekilde yayılan katmanlı) bulutlarda da şimşeğe rastlanır. Kar fırtınalarında, kum fırtınalarında ve hatta volkanlardan çıkan gaz ve toz bulutlarında da şimşeklere rastlanır.

Dünyada saniyede 50 ila 100 şimşek çakar. Şimşek, sık sık sağanak yağışların dışında da çakıyor ve herhangi bir yağıştan 10 mil (yaklaşık 16 kilometre) uzaklıkta da meydana gelebilmektedir. Şimşek arka arkaya 40’ın üzerinde zigzag çakışlardan oluşabilmektedir.

Yıldırım, bulut ile yer arasında oluşan, en tehlikeli şimşek türüdür. Çoğu çakma yeryüzüne negatif yük dağıtır ancak bir kısmı yeryüzüne pozitif yük taşır. Bu pozitif çakmalar sıklıkla bir orajın dağılma aşamasında oluşur. Pozitif çakmalar aynı zamanda kış ayları boyunca düşen toplam yıldırımların yüksek bir yüzdesini oluşturur.

Bulut ve yer arasındaki elektrik potansiyeli farkı 10 ila 100 milyon volttur ve yıldırımın dönüş darbesinin akımı yaklaşık 30.000 ampere, ısısı 30.000 °C’ye ulaşır. Yıldırımın oluşması çok hızlı bir şekilde gerçekleşir. Öncül darbe buluttan yere yaklaşık 30 milisaniyede ulaşır ve yerden bulutun merkezine yaklaşık 100 milisaniyede döner.

Yıldırım bilinenin aksine aynı yere birden fazla düşebiliyor. Günümüzde yıldırım tarafından çarpılma olasılığı 600.000’de 1 olarak tahmin edilmektedir. Yıldırım çarpmasından ölme riski, maruz kalan her insan için 28.500’de 1’dir. Yıldırımın doğaya en iyi etkisi ise bitkilerin yetişmesi için önemli olan nitrojen bileşiklerini toprağa taşıyor olmasıdır.

Yıldırım dusme anı

Yıldırım Düşmesi Nedir?

Yıldırım, bulut ile yer arasında meydana gelen yüksek gerilimli bir elektrik boşalmasıdır. … Yıldırım olayı, her ne kadar yıldırım düşmesi olarak bilinse de bulut ile yer arasındaki negatif ve pozitif elektrik yüklerinin pozisyonlarına göre bazen buluttan yere doğru, bazen de yerden buluta doğru olmaktadır.

Yıldırm çarpmış insan

Yıldırım Çarpması insanı Nasıl Etkiler

Yıldırım çarpan her 10 kişiden dokuzu yaşıyor. Peki yıldırım çarpması vücudu nasıl etkiliyor? Yıldırım çarpması ihtimali ne kadar büyük?

Yıldırım çarptığında saniyede 100 bin kilometre hızla ilerleyen 200 milyon volta yakın elektrik akımı oluşur.

Jamie Santana, Nisan 2016’da ABD’nin Arizona eyaletinde arkadaşlarıyla kırlarda at binerken birden kara bulutlar toplanmış ve tam eve varmak üzereyken yıldırım çarpmıştı.

Kendisine geldiğinde yerde yüz üstü yatıyordu. Atı ölmüş, kaskatı kesilmişti. Arkadaşları Jamie’nin göğsünden çıkan alevleri elleriyle söndürmeye çalışmış, ama yeniden alev aldığını görmüşlerdi. Komşuların telefonu üzerine ambulans olay yerine geldiğinde anlamışlardı Jamie’ye yıldırım çarptığını.

Yine Arizona’da yaşayan Justin Gauger’a, üç yıl önce yıldırım çarpmış. Ağustos ayında balık tutarken birden fırtına kopmuş, ceviz büyüklüğünde dolu yağmaya başlamış. Sonra da yıldırım çarpmış.

İnsana yıldırımın düşme anı

Yıldırım Çarptığında İlk Yardım

Bu takdirde yıldırım çarpan kişiye/kişilere uygulayabileceğimiz ilk yardım tedbirleri şunlar olmalıdır.

1. Eğer iletişim imkanı var ise ilk yapılması gereken, acil tıbbi yardım talep etmek olmalıdır.

2. Daha sonra yıldırım çarpma tehlikesinin devam edip etmediği değerlendirilmeli, eğer tehlike devam ediyor ise yaralı önce güvenli bir bölgeye taşınmalıdır. (Yaralılara güvenle dokunabirisiniz. Yıldırım çarpmış biri vücudunda elektrik yükü taşımaz)

3. Yıldırım çarpmasında ortaya çıkacak temel sorun, kalp ve solunum durması olacaktır. Diğer bir sorun olan yanık ise ikinci derece önemlidir. İlk müdahale edilmesi gereken durum kalp ve solunum durmasıdır.

4. Yıldırım çarpması eğer bir gurubu etkilediyse, bilinci yerinde olmasa bile, kalp ve solunum faaliyeti devam edenlerin hayati tehlike altında olmadığını kabul etmeli ve ilk yardım önceliğini ölü gibi görünen, kalp ve solunumu durmuş kişilere vermeliyiz. Çünkü ilk 1-2 dakika içinde yapılacak bir müdahale ile bu insanları hayata döndürme ihtimali çok fazladır. Bununda yegane yolu kalp masajı ve suni solunumdur. Bilinci yerinde olmayan, ancak kalp ve solunum faaliyeti devam edenler ise, bir müddet sonra normale dönecektir.

5. Suni solunum yetişkinler için her 5 saniyede bir, çocuklar içinse her 3 saniyede bir uygulanmalıdır.

6. Yanık nedeni ile yaralananların kıyafetlerini asla çıkartmayınız.

7. Yıldırım çarpanları kaldırıp, yürütmeyiniz. İlk yardım ekibinin gelmesini bekleyiniz.

Yıldırım oluşması
Şimşek oluşması

Yıldırım çarpması ile ilgili ilginç olaylar

Simsek ve yildirim ayni sey degildir

Yıldırım çarpma hadiseleri genellikle üzücü olmakla beraber bazılarda oldukça enteresandır.

Roy Sullivan, şu ana kadar kendisine en çok yıldırım isabet eden insandır. Tam yedi yıldırıma çarpılan paratoner lakablı Roy pek çok kalıcı hasar almıştır. İlk olarak 1942`de ayak baş parmağını kaybettikten sonra, 1970`de sol omzunu, 1972`de saçlarını, 1973`de yeniden çıkan saçlarını, 1976`da ayak bileği, 1977`de göğsü ve midesi yanmıştır.

Avlanmak üzere denize açılan bir balıkçı saçlarının, bıyığının ve kollarındaki kılların dikleştiğini görünce hemen motoru çalıştırıp kıyıya yönelir. Birkaç dakika sonra gökyüzünü kara bulutlar kaplayıp gök gürlemeye başlar. O anda az önceki bulunduğu noktaya şiddetli bir yıldırım düşer. Hemen sonra saçlarının, bıyığının ve kollarındaki kılların eski haline döndüğünü görür. (Temmuz 1980, Yorkshire)

Edvin Robinson geçirdiği bir trafik kazasında işitme ve görme kabiliyetlerini kaybetmiştir. Kör ve sağır olarak yaşayan Edvin 4 Haziran 1980`de kendisine çarpan yıldırımdan sonra 20 dakika şuursuzca yerde yatmış ve kendine geldiğinde ise işitme ve görme yetilerini tekrar kazanmıştır. (Haziran 1980, Massachusettes)

Tarlasını sürmekte olan bir çiftçi, traktörüne düşen bir yıldırım neticesinde yaralanır. Hadiseyi fark edenler hemen bir ambulans çağırırlar. Hastaneye hızla yol almakta olan ambulansa bir süre sonra düşen ikici yıldırım hem ambulansın yanmasına hem de çiftçinin ölümüne sebep olur. (1979,Teksas)

Yorum yapın