Anasayfa » DÜNYA ÜLKELERİ » KOLİMBİYA ÜLKESİ VE HAKKINDA HERŞEY

KOLİMBİYA ÜLKESİ VE HAKKINDA HERŞEY

Kolombiya armasıUlusal Marş: Oh, Gloria Inmarcesible!O solmayan zafer!

başkent Bogota

4°39′K 74°3′B

Resmî dil(ler) İspanyolca ve 68 Kolombiya diller (anayasal)

Etnik gruplar %49 Mestizo,

%10,6 Afrokolombiyalı

%37 Beyaz

%3,4 Kızılderili

Milliyet Kolombiyalı

Yönetim biçimi Cumhuriyet

– Başkan Juan Manuel Santos Calderon

– Başkan Yardımcısı Germán Vargas Lleras

Kuruluş

– Bağımsızlık İlanı 20 Temmuz 1810

– Kabulü 7 Ağustos 1819

– Kolombiya Anayasası 1991

Yüzölçümü

– Toplam 1.141.748 km²

440,831 mil²

– Su (%) 8.8

Nüfus

– Ekim 2014 tahmini 47.846.160

– 2005 = sayımı 42.888.592

– Yoğunluk 40.74/km²  105.72

16/mil²

GSYİH (SAGP) 2014

– Toplam 641,532 milyar $

– Kişi başına 13,458 $

GSYİH (düşük) 2014

– Toplam 400.117 milyar $

– Kişi başına $8,394

Gini (2013) 53.9 (yüksek)

İGE  0.711 (yüksek)  (2013)

Para birimi Kolombiya pesosu (COP)

Zaman dilimi CET (UTC-5

Takvim dd-mm-yyyy (CE)

Trafik akışı sağ

Internet TLD .co

Telefon kodu +57

Güney Amerika‘da yer alan bağımsız, üniter ve anayasal bir cumhuriyettir. 32 alt departmandan oluşmaktadır. Başkenti, ülkenin orta bölümünde yer alan Bogota şehridir.

Güney Amerika’nın kuzeybatı bölümünde bulunan ülke; kuzeybatısında Panama, kuzeyinde Karayip Denizi, doğusunda Venezuela ve Brezilya, güneyinde Ekvador ve Peru, batısında Büyük Okyanus ile çevrilmektedir

Ülke; yüzölçümüne göre Güney Amerika’nın en büyük 4, dünyanın en büyük 26. ülkesidir. Nüfusa göre ise, 46 milyondan fazla nüfusu ile dünyanın en büyük 27. ülkesidir. Aynı zamanda; İspanyolca konuşan ülkeler arasında, Meksika’dan sonra nüfusa göre en büyük ikinci ülkedir.

Kolombiya, bir orta güçtür ve Güney Amerika’nın en büyük üçüncü, Latin Amerika’nın en büyük dördüncü ekonomisine sahiptir. Kahve, çiçek, zümrüt, kömür ve petrol endüstrileri, Kolombiya ekonomisinin başlıca sektörleridir. HSBC, 2050 yılında Kolombiya’nın özellikle Amerika olmak üzere dünya ekonomisinde karar verici bir rol oynayacağını; GSYİH bakımından dünyanın en büyük 25. ekonomisi olacağını öngörmektedir.

Şu anda Kolombiya olarak bilinen topraklarda, başlangıçta Muisca, Quimbaya ve Tairona gibi Kolombiya Kızılderilileri yaşamaktaydı. İspanyollar, bu bölgeye 1499 yılında gelmiş ve bu bölgede işgal ve kolonizasyon dönemini başlatmıştır.

Etimoloji

“Kolombiya” adı (Kristof Kolomb’un ülkesi) Venezuela devrimci Francisco de Miranda tarafından oluşturuldu. İspanyol ve Portekiz egemenlikleri altında topraklarına sevk edilmişti.

Tarihçe

Fetih Öncesi Dönem

Günümüz Kolombiya’sının topraklarında hemen hemen eskiden yörenin yerlileri ticaret ve altın işleme sanatıyla uğreşıyorlardı. Burada İnka İmparatorluğu, Muisca, Tayrona, Sinú, Quimbaya ve San Agustín kültürleri yüzyıllar boyunca yaşamıştırlar.

İspanyol Fethi

Kristof Kolomb’un adıyla anılan ülke topraklarına Kolomb hiç ayak basmamıştır. Kolombiya toprakları, 16. yüzyılın başlarında Ganzalo Jiménez de Quesada ve Sebastian de Belalcázar komutasındaki İspanyollar tarafından bulunmuş ve sömürge haline getirilmiştir. 1525 yılında Rodrigo de Bastidas Santa Marta kentini kurdu. Bunun ardından ülkenin kuzeyinde Karayib Denizi kıyısında Cartagena şehri kurulmuştu. 1538 yılında Gonzalo Jiménez de Quesada yerli halkın Bacatá adını verdikleri yerleşim yerini ele geçirerek burada Bogotá şehrini kurmuştu.

Büyük Kolombiya Cumhüriyeti

Büyük Kolombiya-Peru Savaşı

On sekizinci yüzyıla kadar ülke, İspanyol asıllı beyazlar tarafından yönetildi. Bundan sonra başlayan bağımsızlık mücadelesini Kuzey Amerika ve Fransa İhtilalleri daha da kuvvetlendirdi. 1808 yılında Napolyon, İspanya’yı işgal edince Amerika Kıtası´ndaki İspanyol sömürgeleri bağımsızlık savaşlarını ilan etmişti. Böylelikle Simón Bolívar önderliğindeki güçler Cartagena´da bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir, böylelikle 1821 yılında Büyük Kolombiya adıyla bugünkü Kolombiya, Ekvador, Panama ve Venezuela topraklarını kapsayan bir federasyon kurulmuştu. 1829 yılında Venezuela ve 1830 yılında ise Ekvador federasyondan ayrılmıştı.

Kolombiya Birleşik Devletleri ve Kolombiya Cumhuriyeti

1886’da ülkeye, kıtayı keşfeden Kolomb’un ismi verildi ve Kolombiya Cumhuriyeti ilan edildi. 1903 yılında, ülke topraklarına dahil olan Panama, ABD’nin yardımı ile Kolombiya’dan ayrılarak bağımsız bir devlet olmuştu. Panama aynı yıl Panama Kanalı´nın kullanım hakkını ABD´ye vermişti. Bu ayrılma yüzünden ABD ile Kolombiya arasında 1921 yılına kadar süren gerginlik olmuştu. Bu tarihten sonra Kolombiya yönetimine iki büyük parti olan Liberaller Partisi ile Muhafazakarlar Partisi hakim olmuştu. Fakat bu iki parti arasındaki sürtüşmeler, iç karışıklıklara ve ülkenin uzun süre diktatörler tarafından yönetilmesine sebeb olmuştu. Sivil hükümetle yönetilen Kolombiya’da günümüzde iç karışıklıklar devam etmektedir

La Violencia döneminde

Ana madde: Kolombiya çatışmaları (1964–günümüz)

1948 ila 1953 arasında Kolombiya içinde büyük karışıklıklar yaşandı. Violencia adını alan şiddet olayları meydana geldi. 1950 yılında muhafazakar Mariano Ospina Pérez boşalan iktidarı devralan bir başka muhafazakar olan Laureano Gómez vekili Roberto Urdaneta ile birlikte katı bir yönetim sergiledi. Üç yıllık görev sırasında 80.000 kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Violencia 1963 yılına kadar sürdü. Bu zaman zarfında 200.000 kişi öldü. Violencia’ya karşı solcu gerilla grubu FARC mücadele etti. Ülkedeki karışıklıklar sebebiyle 12 ağustos 2002’de Başkan Álvaro Uribe Vélez 90 günlük olağanüstü hal ilan etti.

Coğrafya

Kolombiya´nın iklimi bölgelere göre çeşitlilik gösterir. Vadilerde tropik, yüksek kesimlerde ise ılıman iklim özellikleri görülmektedir. Sıcak iklim kuşağında yer alan ülke dağlarının doruklarında her zaman kar vardır.

Bitki örtüsü

Ülke topraklarının yarıya yakını sık ormanlarla kaplıdır.

Faunası

Amazon Ormanları´nda maymun, jaguar, timsah, puma, tapir ve armadillo gibi çeşitli hayvanlar yaşar. Ayrıca papağan ve kolibri gibi tropik kuşlarla Kuzey Amerika´dan göç eden göçmen kuşlarda kış mevsimini burada geçirmektedirler. Yüksek dağlık bölgelerde And Kondoru denen büyük Güney Amerika akbabaları yuva yapar. Pek çok kelebek, örümcek ve böcek türlerinin yanı sıra Magdalena Nehri´nde da timsah ve kaymanlar yaşar.

Coğrafî şekilleri

Cristóbal Colón Dağı ve Simon Bolívar Dağı ülkenin en büyük yükseltileridir (Her ikisinin de uzunluğu 5775 metredir). And Dağları sisteminin üç büyük sıra dağı olan Batı, Orta ve Doğu Cordilleralar ülkenin batı yarısı boyunca uzanarak Ekvador sınırında birleşirler. Alçak doğu düzlüğü boyunca Amazon ve Orinoko ırmaklarının kolları uzanır. 1600 km uzunluğundaki Magdalena Nehri, kuzeye doğru akarak Karayip Denizi’ne dökülür.

Demografi

Ekim 2006´da yapılan nüfus sayımında 1.141.748 km²´lik Kolombiya topraklarında 41.966.004 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir. Nüfusun % 60´ını İspanyol ve yerli karışımı mestizolar, % 20´sini İspanyol kökenli beyazlar, % 14´ünü Avrupalı-Afrikalı karışımı mulattolar oluşturmaktadırlar. Kıyı kesimlerinde Afrokolombiyalılar yaşamaktadırlar. Diğer etnik gruplar arap asıllı Lübnan’lı Kolombiyalılar oluşturur.

Din

Kolombiya Anayasası’nda inanç özgürlüğü garantiye alınmıştır. Kolombiya hükumeti din bakımından yasal belgeler tutmamasına karşın 2001’de El Tiempo gazetesince yapilan bir anket sonucundaki istatistiklerde şöyle sonuçlar çıkmıştır:

%81 Katolik

%10 Protestan olmayan katolikler

%3,5 Protestan hristiyanlar

%1,9 herhangi bir dine meshup olmayanlar

%2,3 Yahudi

%3,6 diğer inançlar

Ekonomi

Kolombiya Kahvesi yetiştiriciliği, quindío.

Kolombiya, Güney Amerika´nın en önemli üretici ülkelerinden biridir. OECD’ye üye olmayan ekonomilerin de en büyüklerinden biridir. Kişi başı GSYİH son 6 yılda ikiye katlanmış olup, orta sınıf giderek genişlemektedir. 2012 yılında ülke ekonomisi %4 oranında büyümüş olup, 2013 yılında %4,2 büyüdüğü tahmin edilmektedir.

Economist Intelligence Unit tarafından, BRIC ülkelerine (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) ek olarak belirlenen yeni gelişmekte olan ülkeler sınıflaması CIVETS (Kolombiya, Endonezya, Vietnam, Mısır, Türkiye ve Güney Afrika Cum.). içinde Latin Amerika’dan yalnızca Kolombiya yer almaktadır. Bu ülkeler nüfusları, dinamik ve istikrarlı ekonomileri ile geleceğin yıldız ekonomileri olarak görülmektedir.

HSBC tarafından hazırlanan ve 2050 yılında dünya ekonomilerinin büyümelerine ilişkin öngörüleri içeren bir raporda, Kolombiya en iyi 26. ekonomi olarak gösterilmektedir. Ülke GSYİH’sinin %155 artışla 2050 yılında 725 milyar Dolar’a ulaşacağı; kişibaşı gelir, nüfus ve yatırım göstergelerinde de önemli ölçüde gelişme kaydedileceği öngörülmektedir. Kolombiya’nın Latin Amerika ülkeleri içinde en yüksek büyüme kaydedecek ülke olacağı tahmin edilmektedir.

Sektörler

Dünyanın en büyük ikinci-üçüncü kahve üreticisi olmasına karşın en çok tanınan kahve üretici ülkesi Kolombiya’dır. Bunun sebebi, Kolombiya’nın kahve üretimini ciddiye alıp, üretim standartlarını yakından takip edip ve mükemmelik konusunda ciddi emek sarf etmesidir. Kahve üretim birliklerinin sarf ettiği bu gayretin ceremesi ise kahve kalitesinde sağladıkları güven ve marka değeri.

Karanfil üretiminde dünyada birinci sırada yer alan Kolombiya, kahve üretiminde de dünyada Brezilya´dan sonra ikinci sırada gelmektedir. Ulaşımın ülkede gelişmesi ile birlikte sanayii de hızlı bir büyüme göstermektedir.

Tarımdan elde edilen ürünlerin satışı, ulaşım sayesinde ekonomi daha da gelişmektedir. Ülkede Tarım üretiminin temelini kahve, kesme çiçek, pirinç, tütün, mısır, şeker kamışı, kakao, yağlı tohumlar, sebzeler ve limon, portakal, muz, mango ve guava gibi meyveler oluşturmaktadır. Ormancılık, balıkçılık ve hayvancılık da önemli sektörlerdir.

Sık ormanlarından kereste, kâğıt ve kontrplak gibi ürünler elde edilir. Dünyanın en değerli zümrütleri burada çıkarılır.Zengin zümrüt (dünyanın birincisi) platin, altın, gümüş, bakır, kömür,, demir, tuz, nikel, fosfat, manganez, mika ve kuvars yatakları mevcuttur. Venezuela ve Ekvador sınırları yakınlarında çıkarılan petrolün bir bölümü dış ülkelere satılmaktadır. Modern dokuma ve giyim sanayisinin yanı sıra kimyasal madde, ilaç hammaddeleri, madeni eşya, çimento ve motorlu araç sanayileri de gelişmektedir.

Kültür

Fernando Botero dünyadaki ünlü şişman insanlar çizen Kolombiya doğumlu modern sanat ressamıdır. Kolombiya edebiyatının bir yazarı olan Gabriel Garcia Marquez, 1982 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülmüştür. Catalina Sandino Moreno Maria Full of Grace filmi ile 2004 yılında Berlin Film Festivali’nde Charlize Theron’la birlikte En İyi Kadın Oyuncu ödülü kazanmıştır. Bu filmdeki performansı ile Oscar’a aday olmuştur. Ayrıca, Shakira, Juanes, J Balvin, Danna García, César López gibi, uluslararası alanda da kabul görmüş Kolombiyalı sanatçılar da vardır.

Spor

Kolombiya’da futbol, bisiklet,boks, beyzbol, basketball ve tejo (yersel spor) en çok sevilen sporlardır. Futbol ligler halinde oynanmakta ve bunların en büyüğü Liga Postobón’dur. Libertadores Kupası kazanabilmiş olan takımların ikisi (Once Caldas ve Atletico Nacional) takımdır. Futbol kulüpleri Kolombiya Futbol Federasyonu çatısı altında toplanmıştır.

Yorum yapın