Anasayfa » DÜNYA ÜLKELERİ » KUZEY KORE ÜLKESİ VE HAKKINDA HERŞEY

KUZEY KORE ÜLKESİ VE HAKKINDA HERŞEY

Ulusal Marş: Aegukka

(“The Patriotic Song”)

Başkent Pyongyang

39°2′K 125°45′D

Resmî dil(ler) Korece

Resmî alfabe Chosŏn’gŭl

Milliyet Koreli

Yönetim biçimi Juche

Tek parti rejimi

– Ebedi Başkan Kim Il-sung

– Yüce Lider ve Devlet Başkanı Kim Jong-un

– Savunma Komisyonu Başkanı Kim Jong-un

– Başkanlık heyeti Yüksek Halk Meclisi Başkanı Kim Yong-nam

– Başbakan Pak Pong-ju

Kuruluş

– Bağımsızlık Deklerasyonu 1 Mart 1919

– Japon İşgali’nden Kurtuluşu 15 Ağustos 1945

– Resmi bildiri 9 Eylül 1948

Yüzölçümü

– Su (%) 4.87

Nüfus

– 2009 tahmini 24.051.218

GSYİH (SAGP) 2008

– Toplam 40 milyar $

– Kişi başına 1.900 $ (2009 est.)

GSYİH (düşük) 2009

– Toplam 28,2 milyar$

– Kişi başına 1.244 $

Gini (2009

() n/a (yüksek)

Para birimi Kuzey Kore wonu (₩) (KPW)

Zaman dilimi Kore Standart Zamanı (UTC+9)

Takvim yy, yyyymm dd

yy, yyyy/mm/dd (CE–1911, CE)

Trafik akışı sağ

Internet TLD .kp

Telefon kodu 850

Doğu Asya’da Kore Yarımadası’nın 120.540 km²’sine sahip olan devlettir.

Kore II. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1910-1945 yılları arasında yaşanan Japon işgalinin sona ermesinin ardından ülkeye Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri silahlı kuvvetlerinin ayrı bölgelerden çıkartma yapması ve sonucunda kuzeyin komünist rejimi benimseyip güneyin de kapitalizmi benimsemesinin ardından, özellikle de Kore Savaşı sonucunda Kuzey ve Güney Kore olmak üzere ikiye bölündü. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti 1948 yılında otoriter ve sosyalist bir hükümet kurmuştu. 1994 yılında Kuzey Kore’nin ilk lideri olan Kim Il Sung’un ölümünden sonra, ülkeyi oğlu Kim Jong-il yönetmeye başlamıştır. 17 Aralık 2011 tarihinde ülkenin 70 yaşındaki lideri Kim Jong-il öldüğünde yönetim halka oğlu ve liderin varisi Kim Jong-un etrafında toplanma çağrısı yapmıştır. Kuzey Kore diğer komünist ülkelere göre daha kapalı bir rejim görünümündedir. Ülkenin güneyinde Güney Kore, kuzeyinde Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya, doğusunda ise Japon Denizi bulunur.

Coğrafya

Ülke topraklarının yaklaşık yüzde 80’i dağ sıralarından ve platolardan oluşur. Ülkenin kuzeydoğusunun ortalama yüksekliği 1,000 m’yi bulan Kema Platosu kaplar. Platonun kuzey kenarında ülkenin en yüksek noktası Pektu Dağı (2,774 m) yükselir. Volkanik bir doruk olan bu dağın tepesinde büyük bir krater gölü bulunur. Ülkenin orta kesiminden kuzey-güney doğrulutusunu izleyen Nangim Dağları geçer. Bu dağlardan çıkarak güneybatıya doğru yönelen Kangnam, Myohyang, Ancin ve Myarak dağları birbirine koşul sıralar oluşturur. Bu dağlar arasındaki geniş ırmak vadileri, girintili çıkıntılı kıyıları çevreleyen Pyongyang ve Çeryang ovalarıyla birleşir.

Ülke mineral yönden çok zengindir. Endüstrisi için önemli olan kömür, kurşun, tungsten, çinko uranyum, grafit, magnezit, demir cevheri, bakır, altın, tuz madenleri bulunur.

İklimi genellikle ılıktır. Yaz mevsimi sırasında kısa bir süre nemli bir sezon geçirir. Baharda ise ağır bir yağış sürecinin arkasından ağır bir kuraklık olur. Bu ağır yağış sürecinde 2007 yılında binlerce insanın öldüğü son 40 yılın en kötü sel felaketi oldu.

Ülkenin %80’ini ormanlar oluşturur. Bu yüzden ormancılık yaygındır. Ülkenin diğer kısmını ise bozkırlar oluşturur

Nüfus

Etnik açıdan son derece homojen bir yapı gösteren Kuzey Kore nüfusunun yüzde 99,8’ini Koreliler, geri kalanını Çinli, Japon, Vietnamlı ve Avrupalı azınlıklar oluşturur. 2009 sayımlarına göre ülkenin nüfusu 23.923.118 olduğu beӀirtiӀmiştir.

Kuzey Kore nüfusunun yaşlara göre ayrımı:

0-14 yaş : %21,3 (Erkek — 2.440.439/Kadın — 2.376.557)

15-64 yaş : %69,4 (Erkek — 7.776.889/Kadın — 7.945.399)

65 yaş üstü : %9,4 (Erkek — 820.504/Kadın — 1.305.557)

Dil

Kuzey Kore’de resmî dil olan Korece konuşulur. Kore dili tam kesin olmamakla birlikte Altay dil grubuna girer. Çin ve Japonca yazısının aksine Korecede 1446’da kabul edilmiş 14 ünsüz ve 10 ünlüden oluşan Hangul alfabesi kabul edildi. Şu an Korece’de tam 2 tane lehçe bulunur. Bunlar Seul ve Pyongyang lehçeleridir. Kuzey Kore’de konuşulan lehçe ise Pyongyang lehçesidir.

Din

Kuzey Kore’deki inanç

DinYüzde

Ateizm

71.2%

Cheondaizm

12.9%

Kore Şamanizmi

12.3%

Hristiyanlık

2.1%

Budizm

1.5%

Kuzey Kore, resmî olarak ateist bir devlettir; ancak Budizm inançları da yaygındır. Ayrıca çoğunlukla Protestanlık mezhebinden Hristiyanlar da vardır.

Askerî

Kore Halk Ordusu; Kara kuvvetleri, Deniz kuvvetleri ve Hava kuvvetleri ile çevrelenmekle beraber 1,08 milyon aktif ve 4,7 milyon yedek askerî gücüne sahiptir. Askerî giderler GSMH’nin giderlerinden %31,3 gibi bir miktar mal olmakta ve bu da Kuzey Kore’yi dünyanın en askerîleşmiş devleti yapmaktadır. Hemen hemen her dört Kore vatandaşından biri herhangi bir askerî mevkide hizmet vermektedir. Kuzey Kore’nin geniş ve kapsamlı kimyasal silah programına sahip olduğu söylenmektedir. Amerikan Bilim Adamları Birliği’nin bir raporuna göre Kuzey Kore kimyasal silah programına yarayacak olan en azından 180-250 ton yedek silahlanma etmeni bulundurmaktadır. Aynı zamanda raporlara göre Kuzey Kore, Ulusal Savunma Araştırmaları ve Tıbbi Akademi esasına dayanarak Biyolojik Silah Programına sahip; fakat bu program Kimyasal Silah programı kadar derin ve kapsamlı değildir. Kuzey Kore ayrıca nükleer silah programına sahiptir.

Tarih

Korelilerin Kökenleri

Eski Koreliler, büyük bir olasılıkla Mançurya’dan (Kuzey Çin) ve Moğolistan’dan göç eden göçebe kavimlerden oluşmaktadırlar.

Üç Krallık Dönemi

M.S. 1. yüzyılda yerli Kore krallıkları bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlar ve IV. Yüzyılın sonlarında üç adet yerli krallık Çinli kolonilerinin yerini almıştır. Goguryeo Krallığı dağlık kuzeyi işgal etmiştir. Bu dönemde Baekche ve Silla Krallıkları da güneydeki kıyısal düzlükleri bölüşmüşlerdir. İlave olarak, Gaya adındaki 6 kabile güney bölgesini ele geçirerek Yamato adlı Japon devleti ile gevşek bir birlik kurmuşlardır. Bu üç krallık birbirleri karşısında avantaja ulaşmak amacıyla yarımadada Çin’e imkânlar oluşturmak pahasına Çin’le yakın bağlar kurdular.

668

Birlekendi sınırları içerisine çekmeye çalışınca, Silla Krallığı desteğini Baekche ve Goguryeo krallıları lehine kullandı ve üç devlet Çinlileri yarımadadan dışarı attılar. 668 yılında Silla Krallığı altında birleşen Kore, tek ulus haline geldi ve böylelikle kendi kültürünü ve dilini oluşturdu. Çin’den ise Siyaset Enstitülerini ödünç aldı. Sanat ve bilim büyük gelişme kaydetti, devletin dini ise Budizm oldu.

918-1392: Koryo Hanedanlığı

889 yılında ülkede patlak veren ayaklanmalar yüzünden parçalanmalar meydana gelmişti. Bu parçalanmalar 935 yılında Wang Kon adında bir subayın kontrolü yeniden sağlayıp iki Kore’yi tekrar birleştirmesine kadar sürdü. Devletin yeni ismi Goryeo olmuştu. Kore isminin kaynağı ise Goguryeo’nun kısaltmasından meydana gelmektedir. Sanat ve derin bilginlik merkezileşmiş Çin modeli bir hükümet altında gelişse de Kore’ye özgü sınıfsal yapı, aristokratlar, halk tabakasından olan insanları ve alt kısım (genelde kölelerin) devam etti. Soylular arası düşmanlık ve Moğollar’ın saldırıları devleti zayıflattı. Nihayet Moğollar yarım adanın kuzeyini işgal ederek Koryo Hanedanını desteklediler.

1392-1910: Hanedanlık ve altın dönem

1392 yılında Goryeo Generali Yi Song-gye güç kazanarak Çin’le birlik oluşturdu. Meydana gelen Chosun Hanedanlığı beş asırdan fazla devam etti ve Konfiçyuzmu o kadar çok benimsedi ki Çin’den daha fazla Konfüçyen bir toplum haline geldi. Entelektüel alandaki gelişmeler ve başarılar devam etti. 1592 yılındaki Japon ve 1627 ila 1636 yılları arasındaki Mançurya saldırıları püskürtülse de savaş ülkenin dar görüşlü güç merkezi, Kore’nin ekonomisini epeyce yaraladı.

1910-1945: Japonya Egemenliği

Japonya’nın 1894-1895 savaşı sonunda Çin’i ve 1905 Rus-Japon Savaşı sonunda da Rusya’yı yenilgiye uğratması, 1910 yılında Kore’yi ele geçirerek sömürgesi haline getirmesini sağladı. Sömürge yönetimi, Korelilere Japonca isimler alma ve Korece’nin yasaklanması gibi konularda baskılar yapmaya başlayarak Kore dilini, isimlerini ve ulusal kimliğini de yok etmeye çalışmaktaydı. Bu arada 1919 yılında 1 Mart Eylemleri olarak bilinen geniş çaplı gösteriler gerçekleşti. 2 milyon Korelinin katıldığı eylemde Japon askerleri tarafından binlerce insan öldürüldü. Koreliler bir kez daha II. Dünya savaşı sıralarında Japonlar tarafından askeri amaçlı çalışmakta kullanılarak yeniden suistimal edilmişlerdi. Savaşın bitiminde ülke 38. paralel’de ikiye bölünmüş, Amerika Birleşik Devletleri güneyi ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği de kuzeyi işgal etmişti. Soğuk Savaşın birleşmeyi önlediği sıralarda güneyde kapitalist bir cumhuriyet ve kuzeyde de Komünist bir cumhuriyet yerleşmişti.

Kim Il Sung rejimi (1945 – 1994)

Kim Ilsung

1950-1953: Kore Savaşı

Kuzey Kore başarısız bir birleşme ajitasyonundan sonra, 25 Haziran 1950 yılında Kore Savaşının patlak vermesine neden olan sürpriz Güney Kore saldırısını düzenledi. Saldırıyı geri püskürtmeleri için Birleşmiş Milletler; İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya, Filipinler ve Türkiye gibi ülkeler aracılığıyla Güney Kore’ye destek sağladı ve Kuzey Kore’yi Çin Halk Cumhuriyeti sınırına kadar sürükledi. Kuzey Kore’nin destekçisi ise Çinliler idi. Öyle ki, Seul üç yıl içerisinde dört kez el değiştirmek mecburiyetinde bırakıldı. Temmuz 1953’te yaklaşık üç milyon insanın ölümünün ardından savaş sona erdi. Böylelikle dünyanın en sıkı denetlenen sınırı ile Kore ikiye ayrıldı.

1953: Kuzeyde Stalinizm Rüzgarları

Eski gerilla lideri ve SSCB askeri olan Kuzey Kore’nin efsanevi lideri Kim Il Sung, Koreli rakiplerini saf dışı bıraktıktan sonra, katı bir yönetime sahip, askeri ve sıkı bir rejimle korunan Kuzey Kore toplumunu yarattı. Kendine bağımlılığı ile iddiada bulunan Kuzey Kore diğer taraftan Ekonomik ve Askeri yardımlar için SSCB ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne bel bağladı. GNP’nin yüzde 25’lik bir oranını Askeri Kuvvetlerine harcayan Kuzey Kore, dünyanın en büyük ordularından biri haline geldi.

1983 ve 1994: Kuzey Kore’nin Hedefleri

1983 yılında, Myanmar’da aralarında dört kabine bakanının da bulunduğu 17 kişilik delegasyonu yerleştirmiş oldukları bombanın patlaması sonucunda öldürdüler. Dört yıl sonra Kore Hava Yollarında patlayan bombanın ve 115 kişinin öldüğü olayın suçlularının da Kuzey Koreliler olduğu bildirildi. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla ve komünist bloğun çözülmesiyle birlikte, Kuzey Kore en büyük ticaret ve yardım kaynaklarından birini yitirmiş oldu. Buna rağmen komşularını alarma sürükleyen ve kaynaklarını askeri programa yönelik yatırımlar yapmaya devam etti. İzole edilmiş ve hızla küçülen ekonomisi ile Kuzey Kore ekonomik bataklığın içine girdi.

Kim Jong İl rejimi (1994 – 2011)

Kim Il Sung’un ölümü

1994 yılında Kim Il Sung’un ölümünden sonra hiçbir kuvvet sarf etmeden iktidara oğlu Kim Jong Il geldi. Kuzey Kore’de toplumsal durum hızlı bir biçimde çöküş yaşamakta idi ve buna da toprağın verimsizliği ve kötü hava şartları da eklenince ekin yetersizliği ve dolayısıyla kıtlık meydana geldi. Diğer taraftan askeriyeye yapılan harcamalar ve balistik füzelere harcanan paralar da ülke kaynaklarını tüketmeye devam etti. Ardından, 1994 Ekim ayında Kuzey Kore; ABD’den gelecek olan yakıt ve gıda yardımı karşılığında nükleer programını dondurma kararı aldı

1998-2000: Güneş Işığı ve Zirve

Eski muhalif Kim Dae-Jung 1998 yılında ekonomik reformlar, daha geniş demokrasi ve Kuzey Kore ile gönül alıcı siyaset izleyeceği sözlerinden sonra Güney Kore’nin Başkanı olarak seçildi. İzlediği “Güneş ışığı” politikası, Kuzey Kore’nin Japonya adası Honshu üzerine fırlattığı füze ve Haziran 1999 yılında Kuzey ile Güney Kore savaş gemileri arasındaki çatışmaya rağmen yaşamını sürdürdü. Kuzey Kore lideri Kim Jong İl ile Güney Kore lideri Kim Dae-Jung arasında 2000 yılında düzenlenen zirvede yeni Kore siyaset ilişkilerinin sinyallerini verdi. Ağustos ayında, savaş zamanlarında dağılan yüz binlerce ailelerin birbirlerini yeniden görebilmeleri için geçici birleşme meydana gerçekleştirildi. Eylül ayında ise iki ülke lideri, Seul ve Pyongyang arası yeni trenyolu bağlantısını kurulması için anlaşmaya vardılar. Savunma bakanlarının da katıldığı, Bakanlar- arası görüşmeler de gerçekleştirildi.

2002: Örtülü Program Suçlaması

5 MWe deneme reaktörü (Yongbyon Nükleer Bilimsel Araştırma Merkezi

Kuzey Kore Nükleer Tartışmasının Yakın Tarihçesi

ABD’li bir ziyaret delegesinin açıklamalarına göre Kuzey Koreli yetkililere, ülkelerinin iki adet örtülü nükleer silah programının var olduğunu ortaya çıkararak 1994 yılı zenginleştirilmiş uranyum antlaşmasının çiğnendiğini açıkladılar. Bu açıklamalardan sonra Kuzey Kore yetkilileri bu suçlamaları reddettiler. Kuzey Kore nükleer santrallerinin bulunduğu bölgelerde konuşlandırılmış bulunan gözlemci kameraları ve mühürleri çıkararak, bir aydan da kısa bir zaman zarfından sonra da Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’ndan çekildi.

2003: (Six-nation talks) Altı Ulus Görüşmeleri

Washington’un bildirisine göre Altı Ulus Görüşmeleri’nin nükleer krizin sona erdirilmesi için Pekin’de düzenleneceğini duyurdu. Görüşmelere ABD, Kuzey Kore, Çin HC, Japonya ve Rusya katılmaktadır. Kuzey Kore yetkilisi ise verdiği demeçte Washington’un Karşılıklı Saldırmazlık Antlaşması’nı imzaladığını hatırlatarak, Kuzey Kore’nin nükleer programını, ABD’nin Pyongyang’a yönelik “düşmanca politikalarının” sona ermemesi takdirinde parçalamayacağını da sözlerine ekledi.

2005: Nükleer Silah İddiaları

2008 yılında ABD ile anlaşması sonucu nükleer reaktörünü kapatan Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, ABD’nin yaptırımları kaldırmaması ve verdiği sözleri gerçekleştirmemesi sebebiyle nükleer çalışmalarına tekrar başladı ve 2009 Mayıs ayında yer altında başarılı bir nükleer deneme yaptığını açıkladı. Nükleer deneyi doğrulayan Rus Savunma Bakanlığı, denemenin 10 ila 20 kilotonluk bir güçte olduğunu ifade etti. Nükleer silah sahibi ülkeler başta ABD, AB, Rusya, Fransa, İngiltere ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin komşuları Japonya ve Güney Kore olayın ardından ayağa kalktı.kuzey kore arması

Yorum yapın