Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan atife, nükte veya nekre, özlü bir anlatımı olan, nükteli ve güldürücü kısa hikâye olan fıkra hakkında bilgi vereceğiz. Peki fıkra nedir, fıkra özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Fıkra Nedir?
Bir yazarın düşüncelerini kanıtlama gereği duymadan, herhangi bir konuyu kişisel görüş, anlayış ve mizah çerçevesinde, hoş bir üslupla anlattığı kısa yazılara fıkra denir. Gazete fıkraları günübirlik yazılardır. Ancak sonraları fıkra değişiklik göstermiş ve güldürmeye dayalı, kısa formda mizahi fıkralarda meydana gelmiştir. Sonradan gelişen bu mizahi fıkralar kendi aralarında da ayrışmışken; gazete fıkraları konuların göre ayrılmamış ve genellenmiş olarak kalmıştır.
Fıkralar, özellikle süreli yayınlarda, yazarın genel bir başlık altında tarihin sosyal ve siyasi durumlarını değerlendirdiği eğlenceli hikayelerden oluşmaktadır. Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi’nden sonra gelen bu sanat türü, sohbet ile benzer tutulmakta veya karıştırılmaktadır. Fıkraları, sohbetlerden ayıran en önemli özellik, dışa dönük bir yapısının olmasıdır.
Fıkra Özellikleri Nelerdir?
- Köşe yazısı olan fıkralarda yazar, gündelik olayları özel bir görüşle, güzel bir üslupla, hiç kanıtlama gereği duymadan her gün kaleme alır.
- Düşünceleri hiçbir kalıba bağlı kalmadan serbestçe ortaya koyar.
- Ele aldığı konu üzerinde bir kamuoyu oluşturmayı amaçlar.
- Gazetelerin bazı sayfalarında, belli köşelerde, genel bir başlıkla, çoğunlukla da her gün yazılan fıkralarda konu kısaca incelenir, ancak mutlaka bir sonuca varılır.
- Daha çok iğneleyici, alaycı bir dille, bazen eleştiri bazen de sohbet tarzında yazılır.
- Fıkralarda okuyucuyla sohbet ediliyormuş havası hâkimdir. Anlatım senli benlidir.
- Cümleler kısa ve anlaşılır niteliktedir.
- Konular günceldir ve anlatılanların kalıcılık niteliği yoktur.
- Olaylar kişisel bir bakış açısıyla işlenir.
- Kısa, etkili ve dokunaklı bir sonuca varılır. Amaç, okuyucuyu etkilemektir.
- Düşünceler tekrarlanmaz. Bu yüzden fıkralar öz ve yoğun bir anlatıma sahiptir.
- Amaç, okuyucuya bazı günlük sorunları tanıtmak, bu sorunlar hakkında düşünceleri, derinliğe inmeden kanıtlamaya kalkmadan söylemektir.
Fıkra Türleri Nedir?
1) Gazete Fıkraları:
Genellikle, günlük gazetelerin belirli köşelerinde yayımlanan bu tür fıkralarda ortaya konan sorunlar kısa, yalın ve akıcı bir üslûpla anlatılır. Okuyucunun ilgisini sürekli olarak canlı tutabilmek için, fıkra yazarlarının konularında tekrarlara düşmemesi, kapsamlı bir kavrayış gücüne, derin bir kültür zenginliğine ve geçmişle günlük olayları kaynaştırabilme ustalığına sahip olması gerekir.
Basit, bazen sözü edilmeyen bir mekân, anlamlı bir düşünce, karakteri canlandıracak kısa ve hareketli bir konuşma, dikkati çeken bir olay, fıkralar için yeterli malzemedir. Bugün için artık, gazete fıkra yazarlarının, istatistikî bilgilere de yer vererek, bilimsel bir yöntemle çalıştıklarını görüyoruz.
2) Küçük hikâye niteliğindeki nükteli ve güldürü fıkralar:
Nasrettin Hoca, İncili Çavuş, Bekri Mustafa ve Bektaşî fıkraları bu türdendir. Tanınmış kişileri ya da hayvanları ele alıp, bir hikâye tarzında, kısa ve öz olarak, ince zekâ oyunları taşıyan nükteli bir dille, sohbet biçiminde, bir sonuca bağlanarak yazılan yazılardır, diyebiliriz.
Fıkraların konularını, o çevrenin dikkatini çeken, iz bırakan sorunlar, olaylar, hareketler, sözler ve kişilik özellikleri oluşturur. Bu tür fıkralar, önce ağızdan ağza dolaşır; sonra bazı yazarlar tarafından çeşitli münasebetlerle yazıya geçirilir. Ayrıca bunlar, gerçeğe dayandığı için, araştırmalarda kaynak olarak da kullanılır.
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?
