Anasayfa » EĞİTİM » Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler

Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler

Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan tarım sektöründe bitki, meyve ve daha nice tarım ürünleri için kullanılan tarımda kullanılan hormonlar konusuna değinmek istiyoruz. Peki tarımda kullanılan hormonlar nedir, tarımda kullanılan hormonların etkileri nedir, tarımda kullanılan hormonların zararları hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.

Tarımda Kullanılan Hormonlar

Tarımda Kullanılan Hormonlar

Halk dilinde “hormon” olarak bilinen “Bitki Gelişim Düzenleyicileri tarımda yaygın olarak kullanılıyor. Bu konuda zaman zaman polemikler de yaşanıyor. Pazarda, manavda iri ve şekilsiz meyve ve sebzeyi gören tüketici “hormonlu” diye almıyor. Uzmanlar gördüğünüz iri ve şekilsiz her meyve ve sebze hormonlu değil diye uyarıyor. Ziraat Mühendisleri Odası, hormonlar konusunda yapılan polemiklere kapsamlı bir çalışma ile açıklık getirdi.

Oda’nın bilgilendirici çalışmasını özetleyerek paylaşıyoruz: “Bitki hormonları diğer adı ile bitki gelişim düzenleyiciler, bitkilerde çiçeklenme, olgunlaşma, kök gelişmesi, yaprak, sap ve diğer organların bükülmesi ve ölümü, sap uzamasının engellenmesi veya ilerletilmesi, meyvelerin renk alması, yapraklanma veya yaprak dökümünün engellenmesi gibi birçok fizyolojik olayı etkileyen ve bizzat bitkiler tarafından üretilen kimyasallardır. Sağladıkları avantajlar nedeniyle ekonomik olarak gelişmiş ülkeler tarafından da tarımda kullanılıyor.
Bitki gelişim düzenleyicileri denince genellikle akla Oksinler, Giberellinler, Sitokininler, Etilen ve Engelleyiciler gelir. Beş grupta toplanan bitki gelişim düzenleyicileri bitkiler içerisinde çeşitli tepkilere neden olurlar.

Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir?

1-Oksinler: Işığa yönelim ile karanlık yanın daha hızlı gelişmesini sağlarlar. Kök gelişmesini ilerletirler. Yan tomurcukların daha yavaş gelişmesini sağlarlar. Çiçek oluşumunu, meyve tutmasını ve gelişmesini ilerletirler. Oksinler çeliklerin daldırılarak köklendirilmesinde kullanılan birçok bileşiğin etkili maddesidir.

2-Giberellinler: Hücre bölünmesi ve uzamasını, tohumda uyku halinin kırılmasını ve hızlı çimlenmeyi teşvik ederler. Yaygın kullanımı olan bir Giberellik Asit (GA3), mandarin ve klemantinde meyve tutumunu, çekirdeksiz üzümde meyve iriliğini artırmada kullanılmaktadır.

3-Sitokininler: Diğer hormonların aksine, hem bitkilerde, hem de hayvanlarda bulunur. Hücre bölünmesini teşvik eder ve doku kültüründen bitki geliştirmek için kullanılan steril ortamlarda yer alır. Eğer bir bitki gelişim düzenleyicileri karışımı ortamında Sitokinin daha çok ve Oksin daha az ise doku kültürü daha çok sürgün oluşturur. Aksi durumda daha çok kök gelişmesi olur.

4-Etilen: Kendi başına ayrı bir grup oluşturur ve gaz formundadır. Olgunlaşmayı ilerletir, yaprak dökümüne neden olur. Bitki stres durumunda Etilen oluşturmayı artırır ve bitkide en çok Etilen bitki ömrünün son aşamasında bulunur. Sonbaharda yaprak dokularında saptanan Etilen artışı, yaprak dökümünün de bir nedenidir. Etilen keza meyve olgunlaştırmada (örneğin yeşil muzları, erken ve homojen bir hasat için domatesleri olgunlaştırmada) kullanılır.

5-Engelleyiciler (büyümeyi durduranlar ve büyümeyi geriletenler): Absisik asit (ABA) genel bir bitki gelişim engelleyicisidir. Uyku halini (dormansi) teşvik eder ve tohumun çimlenmesini engeller. Yaprak, çiçek ve meyve dökülmesini geciktirir ve stomaların kapanmasına neden olur. Yüksek konsantrasyonda bu özelliği ile ABA kurak dönemlerde hücreleri korur.CCC uygulaması ile buğdaylarda sap uzaması geriletilerek (kısa sap sağlanarak) yatmaya karşı dayanıklılık artırılır. MH (Maleik hidrazid) uygulamaları ile patates ve soğanda sürgün verme engellenir.

Dünyada bitki gelişim düzenleyiciler; ruhsat ve denetim, ayrıca çevre ve sağlık açısından, pestisitler (tarım ilaçları) içerisinde bir alt grup olarak işlem görmektedir. Türkiye’de bitki gelişim düzenleyicilerin ithal, üretim ve satışları 1988 yılından itibaren pestisitlerde olduğu gibi ruhsata tabidir.

Tarımda Kullanılan Hormonlar

Tarımda Kullanılan Hormonların Zararları Nedir?

1-Hormonlu meyve ve sebzeleri tüketen insan ve havyanlar da olan zararlar;
Aşırı hormonlu meyve, sebze ve et süt gibi hayvansal ürünleri tüketen kişilerin çeşitli hastalıklara (kanser gibi) yakalanma riskleri yükselir. İnsan sağlığını ve metabolizmasını olumuz yönde etkiler.

2-Hormon satan veya kullananlarda ağız, deri ve solunum yoluyla oluşabilecek zararlar;
Kullanımda ve satımda hormonların, usulüne uygun hareket edilmemesi sağlık yönünden sakıncalıdır. Bu şekilde biriken kalıntılar sağlımızı tehdit etmektedir. Belirli bir süre sonra zararlı etkilerini göstermektedir.

3-İmalat esnasında oluşan atıkların, hormonlu gıda kalıntılarının çevreye verdiği zararlar;
İmalatta kurallara uyulmalı, atıklar usülune uygun olarak imha edilmelidir. Atıkların uygun imha edilmemesi sonucunda ekolojik denge bozulur, çevre kirliliği doğar.
Son yıllarda yazılı basında ve görüntülü yayınlarda aşırı hormonlu ürünlerin insan sağlığına verdiği zararlar halkımızın bilinçlenmesinde büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Bu bilinçlenme sonucu marketlerde ve pazarlarda “Arılı Domates” ibaresini taşıyan hormonsuz üretim etiketini görmekteyiz.

4-Dünyada gelişmiş ülkelerde aşırı kimyasal madde (hormon ilaç gübre v.s.) kullanımından kaçınılmakta, belirli bir standardı taşımayan ürünlerin ithal veya ihraç imkanı bulunmamaktadır. Hormonsuz ürünün fiyatı, hormonlu üründen daha yüksek olmasına rağmen sağlıklı olması nedeniyle talep görmektedir. Bir başka yönüyle günümüzde kimyasal maddelerin aşırı ve hatalı kullanımı sonucu olarak da “Organik Tarım” üretimi güncel hale gelmiş olup, üreticimizler bu yönde bilgilendirilmelidir.

5-Hormonun tümüyle zararlı olduğu söylenemez, hormonlar bitki bünyesinde olağan olarak bulunurlar. Uygun dozda gerekli sayıda uygulamalarla kullanılırsa daha kaliteli ve daha fazla ürün elde edilebilir. Asıl dikkat edilmesi gereken hormon kullanımın bilinçli yapılması, Tarım Bakanlığı teknik elemanları ve bu konuda uzman kişilerle işbirliği içinde olunmasıdır.

Tarımda Kullanılan Hormonlar

Performans/Proje Ödevleri;

Yorum yapın