İngilizlerin ta öteden beri takip ettiklerinin siyasi meslek milletleri yek diğerine karşı koyarak kendi menfaatlerini temin etmekten ibarettir.Eskiden hayret-engiz bir maharetle idare olunan şu siyaset sayesindedir ki İngilizler asgari fedakarlık ve zahmetle azami neticelere vasıl olmuşlar ve bugün cihanın altıda birine tesahub ederek dünyanın müstemlekatça en muazzam bir devleti haline almışlardır.İçinde bulunduğumuz ve Avrupa’nın heman kaffesini işgal eden şu müthiş umumi harpte’de İngilizler aynı siyaseti takip etmektedirler.İsmini der-hatır edemediğim mütefekkirlerden birisi bu muharebeye İngilizler tarafından tertip olunmuş kimyevi mahsulat muharebesi lakabını takmıştır ve hakikat-i halde İngilizler Alman sanayi ve ticaretine karşı adi ve umumi vasıtalarla rekabet edemediklerinden ve Alman Mahsulleri İngiltere pazarlarında bile İngiliz mahsullerine Madein Germany damgasına rağmen rekabet etmekte olduklarından İngilizler Almanya yı demir çember içine alarak son Fransızla son Rus kalıncaya kadar ezdirmek siyasetini tuttular muharebenin mebadisi ma-lumdur Sırp cinayetini tecziye ye karar veren Avusturya nın hatt-ı hareketi İngilterenin ekmeğine yağ sürdü ingilizler fırsat bu fırsattır diyerek bütün devletleri Almanyaya karşı tahrike için İngiliz siyasiyyunu ve ajansları gerek fransayı ve gerek Rusyayı pek güzel bir surette iğfale çalışmışlardır İngiltere bu iğfal politikasına daha fiili bir süs vermek için Fransız Kuvvetinden istifade lüzumunu’da unutmadı
İngiltere’nin Çanakkale taaruzlarında bir müddet ümid-i muvaffakiyet gördüğü ve Bulgar efkarının Ruslara mütemayil olduğunu hissettiği vakit Bulgarları harbe Makedonya’ya ve Yunanistana saldırmak için ne suretle çalıştığı ve muvaffakiyetten ümidini kesmiş iken tekrar Bulgaristan’a ve Yunanistan’a ne suretle yaltaklandığı malumdur.Sırbistan bugün balkan haritasından siliniyor Edvard Giray Sırplara her suretle yardım edileceğini daha evvel temin etmiş iken ve bugün balkanlarda Fransa’dan daha çok alakadar görmek görünmek isterken Selanik’e Fransa’nın çıkardığı kuvvetin ancak dörtte birini sevk etti ve bu kuvveti’de bir müddet Selanik’ten şimale gönderemedi ve ilk Bulgar ateşine Fransız kuvvetlerini sürdü.İngiltere istese idi Sırbistan’a daha evvel ve daha çok kuvvetle yardım eder onun bu vaziyet-i feciaya düşmesine belki az çok mümanaat edebilir idi Fakat İngiliz siyaseti bu hatt-ı hareketi tervic etmez o balkanlarda Islav nüfuzu dolayısıyla Rus yetiştirmesi ve Rusya elinde oyuncak Sırbistan ezilmesinde hiç beis görmez Şimdiye kadar merkezi hükümetlerin Balkanlara akınını büyük fedakarlıkla men’e çalışan Sırbistan’a yardım etmek ve bu suretle balkanlar üzerinde mühim bir tesir göstermek dolayısıyla Çanakkale ve İstanbul’un zaptı eğer İngiltere’ce matlup ise zaten müdafaada kaldığı Çanakkale’den Mısırdan bir çok kuvvet çekmesi iktiza ederdi bu vazifeyi Fransa’ya yükletti o Fransa’ya ki bugün Alman istilası altında bulunan eyaletlerini kurtarmak için kendi cephesinden hiçbir kuvvetin ikinci derecede bir cepheye ifrazına hali müsait hissedildi gerek Fransa ve gerek Rusya da İngilizlere karşı şikayetler yükselmeye başladı İngiltere’nin hıyanetine delil olarak şu pek basit hadisenin zikri kafidir.İngiltere bugün Fransa cephesinde bir miktar kuvvet bulunduruyorsa bu hakim olmalarına mani olmak içindir Yoksa katiyen Alman İstilasında bulunan Fransa eyaletlerinden Almanları çıkarmak maksadına matuf değildir.Keza İngilizlerin en çok kuvvet ve gemileriyle Çanakkale’ye saldırmaları katiyen Rusyaya cephane yetiştirmeyi teshil ve tesri gayretkeşliğinden tevellüd etmemiştir.Bu yalnız Türkiye’nin büyük kuvvetleriyle Süveyş’e ve Mısır’a taarruzunu men etmek ve aynı zamanda Akdeniz’in üçüncü ve en kıymetli mahrecine sahip olmak dessaslığından ileri gelmiştir bu maksadı Setr Kıtasını İslam tehacümünden ve habeş hırsından muhafaza için İtalya’dan daha başka yardım da bekliyor.Türklerde Süveyşi Tehdit ve Mısır’ı istila hevesleri henüz sönmedi.Eritre dolayısıyla Süveyş kanalın’da Mısır tatrikiyle Trablusgarb’ın tehlikeye düşmesinde İtalyanın da menfaat ve mazaratı müşterektir.İngiltere arzu ederse Süveyş’in muhafazası için İtalya mutlaka kuvvet vermesidir.Bu talep is’af edilmezse İtalya’yı tehdit hazırdır: Maden kömürü verilmez para ikraz edilmez…
İngiltere şüphesiz Balkanlar’da Alman kuvvetiyle çarpıştırmak için İtalya’yı Arnavutluk’un Avlunya ve Diac’ın muhafazasında’ki ehemmiyetten bahsederek Balkan Harbinde sürüklemek isteyecek ve buna muvaffak olursa Atiyen Arnavutluk’ta İtalya ve Yunan menafiini karşılıklı körükleyerek her ikisini’de diğer cephelerde kendi emelinde istihdam edecek Fransızlar acaba İngiltere ye sormuyorlar’mı ve sormuyacaklar’mı ki harp ateşini yakan ve ilk defa Fransızları Alman ağzına atan İngiltere kendi memleketlerinden müstemlekelerin’den bir şey kaybetmediği halde bugün birçok kuvvetlerini yeniden müstemleke hırsını sarf ediyor neden değildir.Esasen bu keyfiyeti akıllı Fransızlar pek evvelden idrak ederek bunun aleyhinde epey feryat ettiler.İngiltere bugün Yunanistan’ın bitaraf’lığına pek açıkça taarruz etti bunda hakkı vardı çünkü altı milyon yunanlı içinde bir tek Venizelos Selanik’e kuvvet ihracına müsaade vermişti Yunan Halkını açlıktan öldürmekle tehdit ediliyor.Maksadı Yunanistan’ı Sırbistan’ın imdadına teşvik değildir, ne olursa olsun onu harbe karıştırmaktan ibarettir.Zaten Sırbistan artık muavenet edilmez bir haldedir .yukarıdan akan Alman ve Avusturya kuvvetleriyle çarpışacak fazla kuvvet bulsun ve kendisi’de Selanik’e başka kuvvet celp etmek mecburiyetinden kurtulsun o kadar Çünkü İngiltere’nin celp edeceği bu kuvvetler şimdi Mısırda Sudanı Mısrıde Irak’ta Cenubi İran’dadır İngiltere bu kuvvetleri başka lüzumsuz ayıramaz Balkanlar’da bu zehirli fırıldakları çevirirken İngilizler Irak istilasına hadim kuvvetler yetiştirmekle meşguldür O hiç düzenini bozmaz Rusya ve Fransa ülkeler gaib ederler Belçika ve Sırbistan harita-i alemden silinir İtalya ordular zayi eder Trablus tehlikeye düşer bütün başka cephelerde çalışan bu İngiliz kuvvetleri Fransa cephesinde toplanarak Almanları Fransa topraklarından çıkarmaya çalıştırılmıyor!.. Hayır, bu Harb-i Umûmî, İngiltere menfaati tatmin olununcaya kadar veyahut İngiltere, yeni müstemlekeler tedarikinde azîm müşkilâta maruz kalıncaya kadar devam edecek… Fransızlar, Ruslar, İtalyanlar bu acıyı daha bidâyette tarafeynin muvâfakati olmaksızın sulh-ı münferid akd edilmeyeceği ahitnamesini imza ederken idrak etmelilerdi. Bu gün İngiltere iyi bilir ki, kendisi ne zaman sulh arzu etse diğer bîçâre İhtilaf kuvvetleri hemen bu arzuya parmak basacaklardı.
