Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş döneminde devletin yıkılmaktan kurtarılması amacıyla; siyasi kuruluşlar, kişi hakları ve yeni kurumların kurulması konularında yapılması düşünülen köklü değişiklikler için Sultan Abdülmecid zamanında yayımlanmış olan fermanı olan ıslahat fermanı hakkında bilgi vereceğiz. Peki ıslahat fermanı nedir, ıslahat fermanı ne zaman ilan edildi, ıslahat fermanı özellikleri hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Islahat Fermanı Nedir?
Islahat fermanı veya Islahat Hatt-ı Hümayunu; siyasi kuruluşlar, kişi hakları, yeni kurumların kurulması hususlarında yapılması planlanan köklü değişiklikler ve yenilikler için Sultan Abdülmecid zamanında yayımlanan bir fermandır. Islahat fermanı, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan Müslüman olmayanlara verilen haklar bakımından büyük bir öneme haizdir. Islahat fermanının, Tanzimat fermanından farkı asıl hitap ettiği kesimin gayrimüslim ve yabancı azınlıklar olmasıdır.
Islahat fermanı, kaynağını ve ortaya çıkış sebebini yabancı devletlerden almaktadır. Bu fermanın esasları Fransa’nın ısrarı ile Avusturya, İngiltere, Fransa tarafından belirlenmiştir.
Islahat Fermanı Ne Zaman İlan Edildi?
İngiliz elçisi, elçilerin gayret ve müdahaleleriyle meydana getirilen ıslahat programının devletlerin müşterek taahhüdü ve kefaleti altına alınmasını ve barış antlaşmasında da zikredilmesini istedi. Bâbıâli, Viyana’da olduğu gibi bunu hükümranlık haklarına aykırı sayarak kesinlikle reddetti. Bu ihtilâf, Fransız ve Avusturya elçilerinin İngiliz elçisini teskin etmelerinden sonra halledildi. Islahat programının, padişahın kendi arzusu ile gayri müslim tebaasına bazı imtiyazlar verdiği zannını uyandırmak için bir ferman şeklinde ilânına karar verildi.
Program hemen bir ferman şekline getirilerek 11 Cemâziyelâhir 1272 (18 Şubat 1856) tarihinde Bâbıâli’de merasimle okundu. Sadrazam Âlî Paşa Paris Kongresi’ne gittiği için sadâret kaymakamı Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa’nın huzurunda yapılan merasime devlet ileri gelenleri, şeyhülislâm, patrikler, hahambaşı kaymakamı, cemaat başkanları ve devletlerin temsilcileri katıldılar. Islahat Fermanı’nın birer kopyası Paris Kongresi’ne katılan devletlere de verildi.
Islahat Fermanı Maddeleri Nelerdir?
1-Tebaanın can ve mal, ırz ve namus masunluğu
2-Kanun önünde eşitlik
3-Şahsın ve topluluğun tasarruf hukuklarına saygı
4-Devlet hizmetlerine ve askerlik ödevine bütün tebaanın kabulü
5-Bazı sınırlar içinde mezhep ve eğitim hareketi
6-Vergiler hususunda eşitlik
7-İltizam usulünün kaldırılarak verginin doğrudan doğruya alınması
8-Mahkemelerde şahitlik hususunda eşitlik
9-Tebaanın mahkemeler huzurunda hüküm giymesinden sonra idam veya af hususunun padişahın hakları cümlesinden olduğu
10-Mahkemelerin açık olması ve ilânların yayınlanması
Islahat Fermanı Özellikleri Nelerdir?
1- Islahat fermanının en önemli özelliklerinden biri; kanun önünde eşitliktir.
2- Osmanlı Vatandaşlarının canının, malının ve ırzının korunması güvence altına alınmıştır.
3- Vergilerin eşitlik içinde herkesin gelirine göre toplanması ve iltizam usulünün kaldırılması.
4- Mahkemelerin açık olması, ticaret, ceza ve hukuk davaları için karma mahkemelerin kurulması.
5- Devlet memurluklarına, askeri görev ve okullara Müslüman olmayan Osmanlı Vatandaşlarının alınması.
6- Din ve mezhep özgürlüklerinin tanınması, patrikhanelerin ıslah edilmesi.
7- Resmi yazı ve yazışmalarda Hristiyanlar için hakaret edici söz ve deyimlerin kullanılmaması.
8- İşkence, dayak, angaryanın kaldırılması.
9- Hristiyanların, il meclislerine üye olabilmesi.
10- Herkesin banka ve şirket gibi kuruluşları kurabilmesi.
Performans/Proje Ödevleri;
- Aspirin Laboratuvarda Nasıl Yapılır, Aspirin Nedir?
- İdrarda Şeker Tayini Nasıl Anlaşılır, Şeker Tayini Nedir?
- Tarımda Kullanılan Hormonlar Nelerdir? Etki, Fayda ve Zararları Hakkında Bilgiler
- Sigara Dumanında Hangi Gazlar Vardır, İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
- Ağır Metal Nedir, Ağır Metallerin İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri Nelerdir?
