Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan yer kabuğunun en üst bölümünü oluşturan tortul kayaçların çoğunda, bazen iyi korunmuş, bazen de erozyon ve sedimantasyon sırasında tahrip olmuş, ölü organizma kalıntıları olan fosil hakkında bilgi vereceğiz. Peki fosil nedir, fosil özellikleri nelerdir, fosil yaşları nasıl hesaplanır hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Fosil Nedir?
Fosil, yer kabuğunun en üst bölümünü oluşturan tortul kayaçların çoğunda, bazen iyi korunmuş, bazen de erozyon ve sedimantasyon sırasında tahrip olmuş, ölü organizma kalıntılarıdır.
Latince “yerden çıkarma, yerden çıkartılan, yerden çıkarılmış” anlamındaki fossilis sözcüğünden gelmektedir. Bir terim olarak fosil; jeolojik zamanlarda yaşamış canlıların tanınabilir artıklarına denir; bir başka ifadeyle fosiller, geçmişte yaşamış varlıkların jeolojik formasyonlar içinde günümüze kadar korunabilmiş kalıntı ya da izleridir.
Fosil Nasıl Oluşur?
Fosiller Dünya’nın geçmişi hakkında önemli bilgiler saklar. Örneğin küresel iklim, Dünya’nın yüzeyinde meydana gelen değişimler ya da Dünya’da geçmişte yaşamış canlılar ve ekosistemler hakkında fosil araştırmaları sayesinde bilgi sahibi olabiliriz.
Bir canlı öldüğünde çoğunlukla çürür ve uzun zaman sonra geride hiçbir iz kalmaz. Ancak koşullar uygun olduğunda bir fosil oluşabilir. Fosilleşme birden fazla farklı şekilde gerçekleşse de bunlardan en yaygını “permineralizasyon” adı verilen fosilleşme türüdür.
Bu fosilleşme türünün gerçekleşebilmesi için öncelikle ölen organizmanın üzerinin hızlı bir şekilde kum veya çamurla kaplanması gerekir. Bunun gerçekleşmesi için en uygun koşullar karadan ziyade deniz tabanında oluşur. Çünkü fiziksel ve kimyasal ayrışma sonucu sürekli karadan denize taşınan tortullar deniz tabaında birikir ve ölen organizmaların korunmasına yol açarlar.
Fosil Yaşları Nasıl Hesaplanır?
Günümüzde kesin süre ve yaş saptanması konusunda özellikle radyoaktif maddelerin özelliklerinden yararlanmak daha sağlıklı sonuçlar vermektedir. Bu yöntemler uzun ve titiz laboratuvar çalışmaları gerektirir.
Bu yöntemde radyoaktif maddelerin zamanla başka maddelere dönüşmek üzere parçalanmalarından yararlanılır. Bu parçalanmanın hızı her radyoaktif madde için belirlidir ve sürekli aynı kalır.Kayada ilksel olarak var olan radyoaktif maddenin yarısının parçalanması için geçen süreye yarı ömür denilir. Radyoaktif maddelerin yarı ömürleri arasındaki farklar yaş tayininde yüksek derecede doğru sonuçlar verilmesini sağlamaktadır.
Performans/Proje Ödevleri;
