Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarına verilen ad olan ultrason hakkında bilgi vereceğiz. Peki ultrason nedir, ultrason özellikleri nelerdir, ultrason hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Ultrason Nedir?
Genel tanımı itibariyle ultrason, yüksek frekanslı ses dalgaları yardımıyla vücudun görüntülenmesi işlemidir. Diğer birçok görüntüleme yönteminden farklı olarak ultrasonografide radyasyon olarak tabir edilen X ışınları kullanılmaz. Bu da zararsız bir işlem olması anlamına gelir. Gebelik takiplerinde, bebek ve çocuk hastalıklarında güvenli bir şekilde kullanılabilir. Ultrasonografi işlemi sonucunda elde edilen görüntülerin niteliği, işlemin yapıldığı bölgeye göre farklılık gösterir. Hem ultrasonografi işlemi hem de elde edilen verilerin incelenerek raporlanması ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemlerine ilişkin ileri düzeyde eğitim almış radyoloji uzmanları tarafından yapılır. Ultrason işlemi, özel bir aygıtın görüntülenmek istenen bölgeye doğrudan temas ettirilmesi şeklinde uygulanır. Ultrason cihazı olarak da adlandırılan bu alet 2 parçadan oluşur. Bunlardan bir tanesi cilde temas ettirilecek olan prob, diğeri ise ses dalgalarını görüntüye dönüştürerek ekrana yansıtan merkezi işleme ünitesidir. Probun temas ettirileceği görüntülenmek istenen bölge, ses dalgalarının tam olarak iletilebilmesi açısından özel bir jelle kaplanır. İşlem sırasında elde edilen görüntüler gerçek zamanlı olup radyolog tarafından monitöre yansıtılarak kontrol edilir.
Ultrasonik ses dalgaları; incelenen organın veya lezyonun boyutuna, yoğunluğunda, homojen olup olmamasına, ısısına ve bunlar gibi daha pek çok faktöre bağlı olarak saçılma, dağılma, yansıma gibi eğilimlere girer. Bu nedenle elde edilen görüntüler, bunlar göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Genellikle büyük ve düz yapılı yüzeylere sahip organ ve oluşumlar ultrasonda en net şekilde görüntülenip değerlendirilebilen olgulardır. Elde edilen görüntülerin incelenerek yapılan tıbbi yorumlamanın geçerliliği, radyologun uzmanlığı, tecrübesi ve başarısı ile doğru orantılıdır.
Ultrason Özellikleri Nelerdir?
- Ağrı, şişme, enfeksiyon gibi durumlarda nedeni araştırmak için ultrason kullanılabilir.
- Karaciğer, böbrekler, pankreas, safra kesesi, dalak, mesane, testis ve yumurtalıklar gibi iç organların görüntülemesinde
- Kalp kapakçıklarının işlevi, kalpteki anormallikler, kapak yetersizliği veya kapakçıklardan kan sızmasını değerlendirebilir. Kalp krizi sonrası kalbin durumu ve kalbin kanı ne kadar iyi pompaladığını gösterebilir.
- Göz yumrularının incelenmesinde
- Tiroit ve paratiroid incelemesinde
- Eklem iltihaplanmalarının değerlendirilmesinde
- Yumuşak dokularda oluşan tümör tespitinde
- İnce uçlu iğne biyopsilerinde ve meme biyopsisinde ultrason kullanılabilir.
Ultrason Ne İşe Yarar?
- Kan hücrelerinin damar içinde hareketi sırasındaki yönünü ve hızını ölçer,
- Bir damardaki kan akışını veya kan basıncını inceler.
- Kan akışının hızını ve tıkanmaları belirleyebilir.
- Kalp kapağı problemleri ve konjestif kalp yetmezliği dahil çeşitli kalp hastalıklarını teşhis etmek ve kalp krizinden sonraki hasarı değerlendirmede kullanılır.
- Kan damarlarının duvarlarını incelemek,
- DVT (Derin Ven Trombozu) veya anevrizma olup olmadığını kontrol etmek,
- Fetal kalbi ve kalp atışını kontrol etmek,
- Plak birikimini ve pıhtıları görmek,
- Tıkanmaları veya arterlerin daralmasını incelemek,
- Tümörler ve konjenital vasküler hasarları görmek,
- Aort ve onun ana dalları dahil olmak üzere kalp ve kan damarlarını incelemek,
- Testis veya yumurtalık gibi çeşitli organlardaki kan akışının azalması, yokluğu veya artışını görüntülemek için kullanılabilir. Doppler ultrason görüntüsünden elde edilen kan akışının hızı ve hacmi hakkındaki bilgi, hastanın anjiyoplasti (atardamarların genişletilmesi) gibi bir prosedüre uygun bir aday olup olmadığını belirleyebilir.
Performans/Proje Ödevleri;
