Şimdi ki yazımızda değineceğimiz konulardan biri olan genellikle kimyasal bir etkiyle bir madde üzerinde zamanla oluşan yıpranma ve aşılmaya yol açan paslanma konusuna değinmek istiyoruz. Peki paslanma nedir, paslanma nasıl oluşur, incelenmesi ve paslanmadan korunmak için neler yapılmalıdır hakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Paslanma Nedir?
Genellikle kimyasal etkiyle, bir maddede zamanla oluşan yıpranma. Aşınmaya yol açan etki maddeleri içinde en çok bilinenleri sülfür oksitleri ve klor, fluor vb. bileşikleridir. Pas, su ve hava varlığında oluşan demir ve oksijen bileşiklerine (genellikle kırmızı oksitler) verilen genel addır. Pasın değişik formları görsel olarak ve ya spektroskopi ile saptanabilir ve değişik koşullar altında oluşabilirler. Pas, hidratlı demir(III) oksit (Fe2O3.H2O) ve demir(III) oksit-hidroksit (FeO(OH), Fe(OH)3) içermektedir.
Paslanma demir ve onun çelik gibi alaşımlarının korozyonu için kullanılan ortak bir terimdir. Diğer metallerin uğradıkları korozyonda oksitlenme olsa da pas olarak isimlendirilmemektedir. Yeterli zaman içerisinde su, oksijen herhangi bir miktardaki demir tamamen pas oluşturur ve demir parçalanır. Buna karşılık alüminyumun korozyonu son derece yavaştır, çünkü alüminyumoksit bir tabaka oluşturarak daha fazla alüminyumun oksitlenmesini engeller. Pas, dış etkilere karşı korunmamış haldeki demir ve çelik üzerinde oluşan kırmızımsı kahverengi bir katmandır.
Paslanma Nasıl Oluşur?
Bazı durumlarda korozyon olarak da nitelendirebileceğimiz pas, metal ve metal alaşımlarının oksijen ile bir araya gelmesiyle oluşan metal oksit bileşikler paslanmanın en büyük örneğidir.
- Demir, tam anlamıyla bir anot gibi elektron kaybederken
- Oksijen ise bir katot gibi elektron kazanır.
- ,Elektrolit ise anot ve katot arasındaki elektron değişimine izin veren yapıdır.
Ve bu sürecin sonunda paslanma olayı meydana gelir. Hayatımızın her aşamasında olduğu gibi burada da istisnalar vardır. Birçok metal ve metal alaşımları da demirin paslanma sürecine çok benzer süreçlerden geçerken, az da olsa oluşan korozyona, pas denilemez.
Paslanma Nasıl Yok Edilir?
Eskiden pası yok etmek için kullanılan yöntem zımpara yapmaktı. Paslanmış olan demirin üstü saatlerce zımparalanırdı. Bu uygulama hem zaman kaybıdır hem de demirin aşınmasına sebep olmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ise kimyagerler tarafından pas sökücü ürünler geliştirilmiştir. Bu ürünlere demir metaline zarar vermeden sadece paslı alanın sökülmes ile pasın yok edilmesini sağlayan kimyasallardır.
Paslanmadan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?
1. Boya Yapılması
Demirin üzeri boyanarak bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz. Ancak burada önemli bir bilgi vermede fayda buluyoruz. Demir kesinlikle paslı ya da paslanmaya başlamış olmamalıdır. Eğer paslı ise pas sökücü kullanılarak pasın giderilmesi gerekir.
2. Pas Koruyucu Kullanımı
Demirin yalın halde kalması sizler için önemli olabilir. Yani boya yapılmasına gerek duymuyorsunuzdur. Örnek olarak inşaat demiri verilebilir. Eğer öyle ise pas koruyucu ürün kullanabilirsiniz. Pas koruyucu/engelleyici ürünler demir ile hava ve suyun temasını engelleyen ürünlerdir.
3. Dayanıklı Metallar İle Kaplama
Demir oldukça hızlı paslanan metaldir. Ondan daha geç korozyona uğrayan metallerde bulunmaktadır. Dayanıklı metaller ile kaplama yapılarak paslanmanın önüne geçilebilir. Ama sonuçta kaplanan yapılan şeyde metal olduğu için zamanla sıvı ve hava teması sonucunda korozyona uğrayacaktır.
Performans/Proje Ödevleri;
- Nükleer Enerjiden Günümüzde İstifade Yolları Nelerdir? (Performans/Proje Ödevleri)
- Periyodik Tablo Nedir, Periyodik Cetvelin Tarihçesi Nedir? (Performans/Proje Ödevleri)
- Suların Sertlik Derecesi Nasıl Anlaşılır, Sert Su Nedir?
- Hava Kirliliğine Neden Olan Gazlar Nelerdir, Hava Kirliliği Nedir?
- Ozon Tabakasının İncelmesine Neden Olan Maddeler Nelerdir, Ozon Tabakasının Azalmasının Ekolojik Dengeye Etkileri Nelerdir?
- Suni Yağmur Nedir, Suni Yağmur Nasıl Oluşur, Suni Yağmur Oluşturmadaki Kimyasal Reaksiyonlar Nelerdir?
- Ham Petrolün Ayrıştırılma Yolları ve İncelenmesi, Ham Petrol Nedir?
- Asit Yağmuru Nedir, Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Olan Etkisi Nedir?
- İnsan Vücudunda Bulunan Tampon Çözeltiler, Tampon Çözeltiler Nelerdir?
